winstpercentage konden dergelijke winkels, die op vele plaatsen ontstonden,
tegen goedkopere prijzen verkopen dan gebruikelijk. Naast goedkopere
prijzen kregen de deelnemers zo mogelijk ieder jaar een uitkering uit de winst,
b.v. een bepaald percentage van het bedrag dat in'dat jaar in de winkel was
besteed. Daartoe moesten de kassabonnen worden bewaard.
Deze vanuit socialistische kring opgezette zaken hebben in het begin van hun
bestaan heel wat strijd moeten leveren voor erkenning in brede kring. Nadat
zij een begrip waren geworden, verloren ze uiteindelijk de strijd toch nog en
wel van het grootwinkelbedrijf. Met de constatering dat in dit pand thans een
bedrijf gevestigd is dat zich juist richt op specialiteiten en zeer veel exclusieve
producten aanbiedt, stappen we over naar het gebouw De Gouden Poorte.
Deze voormalige regentenwoning heeft een enorme inhoud en bijzonder grote
kamers, zalen dus.
Een aantal jaren geleden werd de benedenverdieping verhuurd aan het Alge
meen Middelburgs Ziekenfonds, een instelling waar veel mensen mee te maken
hebben gehad. Thans is deze instelling, het heet nu Ziekenfonds Midden-
Zeeland, gevestigd in een nieuw pand aan 'Achter de Houttuinen' te Middel
burg. Ik kan me niet meer herinneren wat er vóór en tijdens de 2e wereldoorlog
in het pand gevestigd was. Na de bevrijding is de Gemeentesecretarie van
Middelburg er geruime tijd gevestigd geweest. Na 't vertrek van de secretarie
was het pand in gebruik bij de 'moderne' vakbeweging. De verschillende zalen
en zaaltjes werden ook aan particulieren verhuurd. Op de bovenverdieping
bevond zich o.a. een grote zaal. Wat zich hier in de loop der tijd aan bruiloften
en partijen, aan voorstellingen en theater heeft 'afgespeeld' is nauwelijk te be
schrijven. Vele vriendschappen zijn hier gesloten en bezegeld.
Helaas is dit nu slechts herinnering. Na enige jaren als antiek-winkel te zijn
gebezigd, is het enorme pand thans in gebruik als kantoorruimte voor de Pro
vincie Zeeland en is de afdeling Personeelszaken er gehuisvest.
Het gebouw met trap links op de voorgrond van de tekening was tot voor kort
eigendom van het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen en huisvestte
het Zeeuws Museum gedurende een lange reeks van jaren. Thans is het
eigendom van de vereniging 'Hendrik de Keijzer', welke het als kantoorruimte
verhuurt.
Omdat we van dit gebouw iets meer weten, gaan v/e hierop wat dieper in. 1)
Het pand is gebouwd voor Casper van Citters, die Raadpensionaris van Zee
land was en het in 1713 betrok. Hierna werd het bewoond door Willem van
Citters, 1746; Antonie Huisman, 1753; Cornelia Wilhelmina van Hoorn, 1811;
Sara Jonanna gravin van Hoogendorp, 1827; Pieter Damas van Citters, 1888,
waarna het Zeeuwsch Genootschap en de Ver. 'Hendrik de Keijzer' het pand
beheerden.
Het ontwerp van de geveltekening, op deze tekening niet te zien, is gemaakt
door J. Massol. Hij maakte tevens de geveltekeningen van de Koninklijke Bi
bliotheek in Den Haag. De architect was de Antwerpenaar Baurscheit, die ook
Der Boede (Koudekerke) en het Van Dishoeckhuis (Vlissingen) heeft ontwor
pen. Vermoed wordt dat Massal bij Baurscheit gewerkt heeft, toen het huis
gebouwd werd.
Het perceel is vermoedelijk gebouwd op funderingen van andere huizen. Dit is
af te leiden uit het feit dat de symmetrie die het hele gebouw kenmerkt, niet
terug te vinden is in de kelders.
Toen het gebouw in 1888 in het bezit kwam van het Zeeuwsch Genootschap,
19
