In de menkel bie de bakker (waer gebeurd!)
nemen van zeebaden te openen', schreef de Domburgse gemeente-secretaris en
historicus H.M. Kesteloo in zijn boekje over Domburg (dat in 1913 ver
scheen). En aldus geschiedde: de eerste baden werden in 1834 genomen.
Natuurlijk was het strandleven vroeger totaal anders dan tegenwoordig
(vergelijk b.v. de badkoetsen op pag. 9 met de windschermen uit de huidige
tijd op pag. 175). Aan die ontwikkeling wordt de nodige aandacht besteed,
maar ook andere zaken, als het élitekarakter van Domburg als sjieke bad
plaats, komen aan de orde. Op pag. 68 treffen we een spotprent aan, waarop
Bismarck tegen dr. Mezger zegt dat de laatste in plaats van de eerste de souve-
reinen van Europa onder de duim (letterlijk!) heeft Zoals bekend was
dokter Mezger een bekend society-arts, die in zijn villa 'Irma' te Domburg vele
groten der aarde behandelde. Een borstbeeld op 't Groentje houdt de
herinnering aan deze markante man levend.
Niet alleen vorsten, zoals Carmen Sylva (koningin Maria Elisabeth van Roe
menië) en verschillende Russische en Duitse adellijke dames en heren wisten de
weg naar Domburg te vinden. De badplaats was ook in trek bij kunstenaars
(o.a. Piet Mondriaan en Jan Toorop, waarvan diverse werken in 'Domburg
150 jaar badplaats' gereproduceerd zijn). Er was zelfs sprake van een Dom
burgse School; het hoogtepunt hiervan viel in 1909-1910.
Ook aan de bittere oorlogsjaren (Domburg werd zwaar gehavend in 1944) en
aan de huidige massarecreatie wordt in dit aardige boek aandacht besteed.
De auteur eindigt met een verantwoording, waarin hij o.m. opmerkt: 'Het is
niet mijn bedoeling geweest, dat dit boek het predikaat doorwrochte geschied
schrijving krijgt opgedrukt. Ik hoop slechts, dat dit gedenkboek u, inwoner,
toerist of anderszins geïnteresseerde in het wel en wee van Domburg, enig
inzicht geeft in de rijke geschiedenis van onze badplaats, in de betekenis van
Domburg voor de mensen en instellingen die Domburg hebben gemaakt tot
wat het is, dr. Mezger, Carmen Sylva, de Domburgsche Zeebadinrichting, Jan
Toorop, de burgerman en de massa-recreant'.
Ik denk dat Jan Warners daar ten volle in is geslaagd!
P.S.
Jan Warners, Domburg 150 jaar badplaats, Domburg, Stichting 150 jaar
badplaats Domburg, 1984 (prijs 59,50, verkrijgbaar bij de stichting, p/a
VVV Domburg en in de boekhandel).
Twï wuufjes stae op d'r beurte te wachten.
'Ei je 't 'ore van Pietje van Siene? Die 'ebbe ze gisterenaevend mee d'ambe-
lance naer 't ziek'uus gebrocht. Om aollef achte nog!'
't Za wè!Ze was toch nog nie uut'erekend? d'Ouwe Siene zei, da den kleinen
pas ende Meie mog komme!'
'Neent, mens! Ze was goed IVi maend zwaer, mer ze most van den dokter naer
't ziek'uus en daer 'ebbe ze 't kind g'aele!'
'Sjoe toch! En is 't toch aolles goed?'
'Noe, mee Pietje wel, ee! Mer 't kind is vanzelf nog vee te kleine voe in een
wiege, en dat lei noe in de gazeuse!'
33
