ding valt het in onze provincie, zeker in de stedelijke kernen, best mee. Maar
om dan vervolgens, zoals Zwemer doet, ook de natuur en de 'verhalen van
vroeger' als onderdeel van 'de' cultuur te beschouwen gaat me toch wat te ver.
Uiteraard is het verhaal een belangrijke uiting van de (volks)cultuur. Echter,
een uiting die met de nodige voorzichtigheid gehanteerd dient te worden.
Zwemer begaat hierbij de pijnlijke fout het opzienbare verhaal van Alex
Haley, de zwarte Amerikaan die over zijn afstamming en familie een spannend
boek schreef, waarnaar de t.v.-serie 'Roots' gemaakt werd, als voorbeeld aan
te halen. Haley heeft echter toe moeten geven de Afrikaanse oorsprong van
zijn familie, zoals opgetekend uit de mond van een oude verteller uit Gambia,
geheel verzonnen te hebben. Hij verklaarde toen de term 'faction' (een meng
eling van 'fiction' en 'facts', dus fantasie en feiten) van toepassing op zijn
werk! Oral history, mondelinge overlevering, is zeker van belang en kan vele
waardevolle elementen bevatten. Maar zoals gezegd: voorzichtigheid geboden.
De inleiding van Zwemer gaat vooraf aan 4 delen, die facetten van het leven op
Walcheren in de twintigste eeuw bevatten: 'De Eerste Wereldoorlog', 'De
jaren twintig', 'De jaren dertig' en 'Sociale veranderingen op Walcheren na
1945'. De auteur laat hierin de gewone man en vrouw aan het woord en schetst
zo een tijdsbeeld. Deze formule, door hem reeds eerder toegepast in het succes
volle 'Een zekel om geit-eten te snieën' en 'Een stroper jaagt voor de voet',
werkt niet altijd. Op de beste ogenblikken ontstaat echter een fije sfeerteke
ning, de evocatie van een tijdsbeeld.
Het grootste gedeelte van de teksten in Jan Zwemers 85 pagina's tellende boek
je, met uitzondering van de inleiding en het hoofdstuk over de Eerste Wereld
oorlog, verscheen eerder in enkele korte series in 'De Faam' en 'De Vlissinger'
in 1987 en 1988.
De kleine zwart/wit illustraties komen hoofdzakelijk uit het Zeeuws Docu
mentatiecentrum. Het bijschrift bij de foto op pag. 58 is onjuist. De geportret
teerde is niet de bedoelde burgemeester van Biggekerke, maar diens vader.
Koos Bosnia (red.), Architectuur en stedebouw in oorlogstijd.
De wederopbouw van Middelburg 1940-1948, Rotterdam,
uitgeverij De Hef, 1988 (ƒ45,
Jan Zwemer, een kist op zolder. Veranderingen op Walcheren,
Middelburg, Fanoy Boeken, 1988 (f 19,50).
P.S.
38
