Begrafenis-
gebruiken
op Walcheren
met een rijk besneden heft, werd het
besnijden zelf als een serieuze volkskunst
sterk ondergewaardeerd. Men zag het
besnijden van mesheften algemeen als
'jongenswerk' en de naam 'snikkeren' of
'snikkerwerk' voor dit versieren had in het
Zeeland van die tijd in het algemeen geen
positieve klank.
Toen omstreeks 1900 de mechanisatie in
de landbouw ook in Zeeland werkelijkheid
werd en de boerenbevolking geleidelijk uit
de klederdracht stapte, was het ook met
het scheemes snel gedaan. De burger
broeken hadden geen zakken meer voor
een werkmes en de boeren met hun
machines konden ook zonder.
Door veelvuldig gebruik wat afgesleten en
wat beschadigd zijn er heel veel als waar
deloos en ouderwets op de vuilnishoop of
in een rommelhoek in de schuur terechtge
komen. Ook het platteland moest met zijn
tijd meegaan.
Een ander deel van de gebruikte en nu
overbodige werkmessen is, na de Eerste
Wereldoorlog toen het zo langzamerhand
curiositeiten waren geworden, door kinde
ren en kleinkinderen zuinig opgeborgen of
is verdwenen in de antiekhandel.
P. Brouwer
Door de auteur is eerder een publikatie over dit
onderwerp geschreven, getiteld "t Paeremes,
enige bijzonderheden over een uitstervende
volkskunst. Het snijden van Zeeuwse meshef
ten/ z.j. (1978).
Een oude vrouw uit Welzinge, het laagge
legen gebied tussen Ritthem en Middel
burg, verzuchtte op haar sterfbed: "En vö
m'n begraevienge, dienkt er om: gin nieu-
wermöödse trunten!" De vrouw wenste een
traditionele begrafenis en geen modernitei
ten.
In tegenstelling tot wat men zou verwach
ten, wordt op Walcheren tot op de dag van
vandaag nog een aantal traditionele begra
fenisgebruiken in ere gehouden. In dit arti
kel hebben we geprobeerd die Walcherse
begrafenisgebruiken van vroeger en nu op
een rijtje te zetten.
Het sterf'uus
Wanneer er in het laatste kwart van de
vorige eeuw iemand kwam te overlijden,
werd in het sterf'uus de klok stilgezet en
alle opschik (waaronder schilderijen, foto's,
vazen, tekenlappen, mooi servies) uit de
woonkamer verwijderd. Ook de loper werd
uit de gang gehaald. Kortom, alles wat
werelds en ijdel was, diende geweerd te
worden.
Spiegels werden omgekeerd, met een
witte doek bedekt of verwijderd. Op Dom
burg werden vroeger alle blinkende voor
werpen afgedekt. De reden voor deze
