en stikjes 1
Weitjes
Veldnamenonderzoek op Walcheren
Tijdens een studiemiddag over veldnamen-
onderzoek in Zeeland, gehouden op 18
maart jl., werd het vijfde Walcherse veld-
namenboek gepresenteerd. Acht jaar lang
heeft de veldnamencommissie van de
Heemkundige Kring Walcheren gewerkt
aan de totstandkoming van het boekwerk
De Veldnamen van Aagtekerke, Domburg,
Meliskerke, Oostkapelle en Westkapelle.
Tijdens de studiemiddag heeft deze com
missie, die dit jaar 25 jaar bestaat, verteld
hoe het veldnamenonderzoek op Walche
ren wordt uitgevoerd en wat ermee
gedaan kan worden. Hier een bewerking
van de lezing.
Het werk van P.L. Tack
Het veldnamenonderzoek op Walcheren
gaat verder terug dan 1972. Dertig jaar
eerder, in 1942, voltooide de taalkundige
dr. P.L. Tack de inleiding op zijn nimmer
uitgegeven studie over de Walcherse veld
namen.
Hij vatte het begrip veldnaam tamelijk ruim
op: behalve de eigennamen van percelen
bouw- en grasland inventariseerde hij ook
de namen van wegen en paden, heulen en
boerderijen. Dergelijke namen vormen een
belangrijk bestanddeel van de groep van
zogeheten toponiemen of geografische
namen. Tack beëindigde de inleiding van
zijn studie met een bijna profetische pas
sage: "Toponiemen zijn als in het oever
zand geschreven woorden. Nu zijn ze nog
leesbaar, maar straks als de vloed opkomt,
wissen de golven de nu nog leesbare
tekens uit, zodat er geen spoor van over
blijft. Laat ons daarom de toponiemen ver
zamelen, eer het te laat is."
Die vloedstroom kwam voor Walcheren
met een vernietigende kracht. Twee jaar
later - Tack was inmiddels overleden -
werd zijn voorspelling op verschrikkelijke
wijze bewaarheid. Vanaf oktober 1944 ging
Walcheren, de veelbezongen Tuin van
Zeeland, ten gevolge van een door de
Geallieerden beraamde inundatie, voor
goed ten onder. Ook al volgden spoedig
droogmaking en herinrichting, het oude
patroon van percelering, van wegen, van
hogere kreekruggen met daarop de akkers
en lagere poelgronden met grasland, was
onherkenbaar veranderd.
De niet-gepubliceerde aantekeningen van
Tack worden bij de veldnamenpublikaties
betrokken. In elke uitgave is een hoofdstuk
gewijd aan de veldnamen die hij heeft ver
zameld uit de zestiende- en zeventiende-
eeuwse overlopers van Walcheren. Dit zijn
registers die ten behoeve van de
geschotsheffing, de waterschapsbelasting,
zijn opgemaakt en die een overzicht geven
van alle eigenaren en gebruikers van de
grond in een bepaald gebied.
Helaas is het moeilijk een relatie te leggen
tussen de namen die Tack in deze bron
nen heeft gevonden en de door onze veld
werkers verzamelde namen uit de monde
linge overlevering.
Hoewel systematisch archiefonderzoek
zeer waardevol is voor een meer weten
schappelijke beoefening van de topony
mie, doen wij dit niet. Voor dit boek heeft
een van ons onderzoek gedaan in de acht-
tiende-eeuwse transportregisters van
Oostkapelle. Voor een goed begrip: trans
portregisters bevatten de akten van over
dracht van onroerend goed. Behalve blok-
namen en namen van boerderijen, buiten
plaatsen, wegen en wegelingen, leverde
