en stikjes 1 Weitjes Veldnamenonderzoek op Walcheren Tijdens een studiemiddag over veldnamen- onderzoek in Zeeland, gehouden op 18 maart jl., werd het vijfde Walcherse veld- namenboek gepresenteerd. Acht jaar lang heeft de veldnamencommissie van de Heemkundige Kring Walcheren gewerkt aan de totstandkoming van het boekwerk De Veldnamen van Aagtekerke, Domburg, Meliskerke, Oostkapelle en Westkapelle. Tijdens de studiemiddag heeft deze com missie, die dit jaar 25 jaar bestaat, verteld hoe het veldnamenonderzoek op Walche ren wordt uitgevoerd en wat ermee gedaan kan worden. Hier een bewerking van de lezing. Het werk van P.L. Tack Het veldnamenonderzoek op Walcheren gaat verder terug dan 1972. Dertig jaar eerder, in 1942, voltooide de taalkundige dr. P.L. Tack de inleiding op zijn nimmer uitgegeven studie over de Walcherse veld namen. Hij vatte het begrip veldnaam tamelijk ruim op: behalve de eigennamen van percelen bouw- en grasland inventariseerde hij ook de namen van wegen en paden, heulen en boerderijen. Dergelijke namen vormen een belangrijk bestanddeel van de groep van zogeheten toponiemen of geografische namen. Tack beëindigde de inleiding van zijn studie met een bijna profetische pas sage: "Toponiemen zijn als in het oever zand geschreven woorden. Nu zijn ze nog leesbaar, maar straks als de vloed opkomt, wissen de golven de nu nog leesbare tekens uit, zodat er geen spoor van over blijft. Laat ons daarom de toponiemen ver zamelen, eer het te laat is." Die vloedstroom kwam voor Walcheren met een vernietigende kracht. Twee jaar later - Tack was inmiddels overleden - werd zijn voorspelling op verschrikkelijke wijze bewaarheid. Vanaf oktober 1944 ging Walcheren, de veelbezongen Tuin van Zeeland, ten gevolge van een door de Geallieerden beraamde inundatie, voor goed ten onder. Ook al volgden spoedig droogmaking en herinrichting, het oude patroon van percelering, van wegen, van hogere kreekruggen met daarop de akkers en lagere poelgronden met grasland, was onherkenbaar veranderd. De niet-gepubliceerde aantekeningen van Tack worden bij de veldnamenpublikaties betrokken. In elke uitgave is een hoofdstuk gewijd aan de veldnamen die hij heeft ver zameld uit de zestiende- en zeventiende- eeuwse overlopers van Walcheren. Dit zijn registers die ten behoeve van de geschotsheffing, de waterschapsbelasting, zijn opgemaakt en die een overzicht geven van alle eigenaren en gebruikers van de grond in een bepaald gebied. Helaas is het moeilijk een relatie te leggen tussen de namen die Tack in deze bron nen heeft gevonden en de door onze veld werkers verzamelde namen uit de monde linge overlevering. Hoewel systematisch archiefonderzoek zeer waardevol is voor een meer weten schappelijke beoefening van de topony mie, doen wij dit niet. Voor dit boek heeft een van ons onderzoek gedaan in de acht- tiende-eeuwse transportregisters van Oostkapelle. Voor een goed begrip: trans portregisters bevatten de akten van over dracht van onroerend goed. Behalve blok- namen en namen van boerderijen, buiten plaatsen, wegen en wegelingen, leverde

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 1997 | | pagina 5