en schimmels, het uitbaggeren van veront
reinigde of dichtgeslibde watergangen en
kreken, enzovoorts.
Duidelijk is dat een kentering is ontstaan in
het denken over de waarde van de natuur.
Dit gebeurt niet alleen bij individuen, maar
ook bij Rijk, provincie, gemeenten en
waterschappen, die hun beleid steeds
meer afstemmen op behoud, beheer, her
stel en 'bouw' van natuur. De kentering
blijkt overigens ook uit de enorme belang
stelling voor organisaties als Het Zeeuwse
Landschap, Natuurmonumenten, vogel
werkgroepen en dergelijke. Het aantal vrij
willigers voor werkzaamheden van de
Stichting Landschapsbeheer mag ook flink
worden genoemd, evenals het aantal men
sen dat gericht de natuur in trekt, bij voor
beeld om vanuit vogelobservatiehutten de
vogels te begluren. De opkomst van
bezoekerscentra bij natuurgebieden (De
Manteling, het Verdronken Land van Saef-
tinghe, het Zwin), de inrichting van heem-
tuinen, excursies, exposities, alles wijst op
een toegenomen belangstelling.
Nu de mens inziet dat de natuur achteruit
gaat en daarmee het leefgenot van de
mens zelf, grijpt hij in. Dat heeft hier en
daar al voor verrassingen gezorgd.
Kortom, het gaat de goede kant op, alhoe
wel het nog lang geen ideale situatie is.
Ze zijn een poosje weggeweest, de stekel
baarsjes en de salamanders, de 'sigaren'
en de libellen, maar ze zijn juist op tijd
terug om er, samen met mijn kinderen,
weer van te genieten.
Robbert Jan Swiers
Geraadpleegde literatuur:
- A.J. Beenhakker, Het Zeeuwse zeekleiland
schap, 2e druk, Middelburg 1994.
- M.P. de Bruin, De kust van Walcheren,
Middelburg 1956.
- M.K.E. Gottschalk, Historische geografie van
westelijk Zeeuws-Vlaanderen, Tot de Sint-Eli-
sabethsvloed van 1404, deel I, 2e druk, Dieren
1983.
- W. Halfwerk, Natuur in Zeeland tussen zee
en zoom, Goes 1996.
- A.M.M. van Haperen, De vegetatie van
Midden-Zeeland, Middelburg 1983.
- P.A. Henderikx, Walcheren van de 6e tot de
12e eeuw. Nederzettingsgeschiedenis in frag
menten, in: Archief Zeeuwsch Genootschap,
1993.
- C. Jacobusse, A. van der Wees en R.J. Swiers
(eindredactie), Vogelobservatiehutten in Zee
land, Middelburg 1996.
- W. Kuijs, Paddestoelen op Walcheren, Goes
1996.
- Provincie Zeeland, i.s.m. Stichting land
schapsbeheer Zeeland: Veedrinkputten, derde
herziene druk, Goes 1996.
- Provincie Zeeland: Jaarverslag milieu en
water 1995, Goes 1996.
- B.J. Smulders, Vogels in een veranderend
Walcheren, in: Walacria 1, Heemkundige
Kring Walcheren, 1987.
- R.J. Swiers en A. van Haperen, Een wande
ling door De Manteling, Goes 1996.
- R.J. Swiers en J.J.B. Kuipers, Mooi Walche
ren, Goes 1996.
- IV. van Wijngaarden (redactie), De toestand
van de Zeeuwse natuur, gewijzigde herdruk,
Middelburg 1996.
