Slabberjan uit Italië
Slabberjan is een oud gezelschapsspel,
dat omstreeks Kerstmis en Nieuwjaar
wordt gespeeld in Zeeland, en dan vooral
op Walcheren.
Over de herkomst schreef de Encyclope
die van Zeeland in 1984: "Het is sinds het
eind van de achttiende eeuw bekend, en
zou door een uit Westkapelle afkomstige
2. smoe:l
3- pispot
18. herberg
19- poesje
20. vogel
21. kap-af
Afbeeldingen van het Zeeuwse Slabberjanspel
uit het 'Woordenboek der Zeeuwse dialecten',
pag. 869
zeeman, Serlé, geïntroduceerd zijn (uit de
West?). Volgens een andere lezing is het
door een zekere Jan Slabber (geboren te
Westkapelle op 25 juni 1743 en aldaar
overleden op 27 juni 1812) ontworpen."
Nu verschafte een vriendelijke hand mij
nadien knipsels uit de Noorse krant Aften-
posten van 30 december 1978 en 5 januari
1979, waaruit bleek dat een bijna identiek
spel, maar dan onder de naam gnav, wordt
gespeeld ten minste vanaf de achttiende
eeuw in Denemarken en ten minste vanaf
de negentiende eeuw in het taalverwante
Noorwegen.
Ik heb aan de herkomst van het spel een
vrij uitvoerig artikel gewijd in De Wete van
oktober 1986 onder de titel 'Slabberjan in
Noorwegen', maar ondanks mijn naspeu
ringen moest ik aan het slot ervan conclu
deren: "van onbekende herkomst en leef
tijd." Wél waagde ik me aan de volgende
slotzin: "Maar één ding lijkt zeker: een in
1743 geboren Jan Slabber kan moeilijk de
ontwerper zijn geweest van een spel dat
omstreeks 1770 al in Denemarken bekend
was, hoe sterk de overeenkomst tussen
familie-naam en spel-naam dan ook mag
zijn."
In mijn artikel wees ik er ook op dat in
enkele beschrijvingen (en daar bedoelde ik
de Nederlandse beschrijvingen mee) het
Spaanse woord matador en het Italiaans/
Spaanse basta voorkomen, maar daar
durfde ik toen geen conclusies aan te ver
binden.
Nu heeft echter de eerdergenoemde vrien
delijke hand mij onlangs wéér een knipsel
uit de Aftenposten verschaft, ditmaal van
omstreeks Kerstmis 1996, en dat helpt ons
een heel eind verder. Het bevat een artikel
onder het opschrift 'Het hasardspel dat
Kersttraditie werd,' en we maken daarin
