Ijzergieterij Boddaert Naar aanleiding van een vraag van Jan Moekotte, die enkele putdeksels in Middel burg ontdekte van de Middelburgse ijzer gieterij Boddaert,1 heb ik me verdiept in de geschiedenis van dit bedrijf. Voor zover bekend is dit de eerste en oudste nog bestaande ijzergieterij van Zeeland. De oprichters Op 23 juli 1850 richtten de kooplieden Willem Reinbrand Boddaert (1812-1888), Johannes Agelink van Rentergem en boekhouder Pieter Nachtegael een ijzer gieterij op onder de naam Firma Boddaert en Van Rentergem. De familie Boddaert kwam oorspronkelijk uit West-Vlaanderen. Joris Boddaert woon de in Nieuwkerke in de periode 1572-1589 en verhuisde in 1607 als koopman naar Amsterdam. Zijn zoon Pieter, die daar werd geboren en eveneens koopman was geworden, vertrok in 1644 naar Middel burg. Veel van zijn nakomelingen vervul den belangrijke bestuurlijke functies bij de plaatselijke, gewestelijke overheid, de rechterlijke macht en bij grote bedrijven als de Verenigde Oostindische Compagnie en de West-Indische Compagnie. In 1832 werd meester Pieter Johan Boddaert ver heven in de Nederlandse adelstand. Zijn zoon jonkheer Willem Reinbrand, lid van Provinciale Staten en later directeur van het Vrije Handelsdepot ('Entrepot') te Mid delburg, was dus een van de oprichters van de ijzergieterij. De tweede oprichter, Johannes Agelink van Rentergem, werd geboren te Middel burg op 14 oktober 1806 als zoon van blik- slagersbaas Johannes van Rentergem en Anna de Witte2. Hij dreef een ijzerhandel, samen met Andries Jacobse Boudewijnse, onder de naam Firma Agelink van Renter gem Co., maar liet deze vennootschap ontbinden op 31 december 1847 om daar na alleen door te gaan met de handel in ijzerwaren. Johannes Agelink van Renter gem overleed in 1876. De derde oprichter, Pieter Nachtegael (1818-1878), was een vermogende, onge huwde boekhouder die waarschijnlijk de administratie en fiscale zaken van de ijzer gieterij verzorgde. Met dit drietal ging de ijzergieterij in 1850 van start met een beginkapitaal van zes duizend gulden. Boddaert legde driedui zend in en de andere twee verstrekten ieder vijftienhonderd gulden. De ijzergieterij, gevestigd aan de Vlissing- sestraat, trad in werking op 1 september 1850. Volgens het gedrukte verslag van de gemeente Middelburg over 1853 bleken er twaalf arbeiders werkzaam te zijn en beschikte de gieterij over een oven. Op 31 mei 1858 werd de vennootschap Boddaert en Van Rentergem ontbonden. W.R. Boddaert en koopman Hugo van Reigersberg Versluys (zoon van jhr. mr. Johan van Reigersberg Versluys, heer van Poppekerke, en Susana Maria de Haze Bomme) richtten op 7 juni 1858 een nieu we vennootschap op. Hugo van Reigersberg Versluys was vol gens de wetgeving van die tijd weliswaar minderjarig (22 jaar), maar door middel van handlichting kon hij toch medeoprich ter worden van de nieuwe firma Boddaert en Van Reigersberg Versluys. Nu legden beide vennoten tienduizend gulden in. Met dit geld werd in 1859 een nieuwe, grotere ijzergieterij (inclusief een metaalgieterij) opgericht op een terrein tussen de Kou- steensedijk en de Blauwedijk, waar eerder een gracht liep die enige jaren eerder was gedempt.

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 1999 | | pagina 8