Voorbij..
Elizabeth Jeras, de laatste draagster van de Nieuwlandse dracht
Op 6 januari van dit jaar is mevrouw Eliza
beth Jeras overleden, op de hoge leeftijd
van 95 jaar. Zij was de laatste persoon die
de streekdracht van het dorp Nieuw- en
Sint Joosland nog dagelijks droeg. Zeker
nu 2009 is uitgeroepen tot Jaar van de
Tradities, vind ik het belangrijk om even stil
te staan bij het verdwijnen van de zoge
noemde Nieuwlandse dracht.
Nieuw- en Sint Joosland werd in de zeven
tiende eeuw bedijkt en de daardoor ontsta
ne polders vormden toen een apart eiland.
De nieuwe bewoners van dit gebied waren
afkomstig van Walcheren en Zuid-Beve
land. Door deze invloeden ontstond op dit
eiland een aparte dracht, een soort men
geling van de drachten die op Walcheren
en Zuid-Beveland werden gedragen. Deze
dracht ontwikkelde zich in de negentiende
eeuw verder en had veel overeenkomsten
met die van Zuid-Beveland. Door de speci
fieke sieraden en stoffen was het een zeer
elegante en sierlijke dracht. De vrouwen
van de rijke boerenstand voerden vaak de
mode aan, die onder andere gekenmerkt
werd door de rijkdom aan diverse sieraden.
Vanaf ca. 1870 werd het onder de boeren-
en burgerbevolking van Arnemuiden mode
om zich te kleden in de Nieuwlandse
dracht. Men kon zich ermee onderscheiden
van de dracht van de vissersbevolking die
overeenkwam met de ouderwetse dracht
van Walcheren. Op deze manier werd de
dracht van Nieuw- en Sint Joosland geïn
troduceerd in het naburige dorp Arnemui
den. Deze uitbreiding ging in de twintigste
eeuw nog door toen ook de vissersstand
zijn specifieke dracht vaarwel zei en in de
'mooiere' burgerdracht gekleed ging.
Toch vonden de inwoners van beide dor
pen zeker niet dat ze in dezelfde dracht
liepen, want voor ingewijden waren er tien
tallen grote en kleine verschillen aan te
wijzen. Enkele voorbeelden hiervan zijn: de
vorm en het formaat van de haarrol, het
strijken en de manier van opzetten van de
Een andere Elizabeth in Nieuwlandse dracht:
Elizabeth Baas. Foto opgenomen in 'Neder
landse Klederdrachten' door Riet Hijlkema, afb.
50 (Amsterdam 1951).
bovenmuts. Nieuwlandse vrouwen droegen
altijd een kanten bovenmuts, in Arnemui
den was deze bijna altijd van feston. In
Arnemuiden werden over het algemeen
grotere krullen gedragen dan in Nieuw-
land. Het kleine blauwe 'mutsje' tussen de
onder- en bovenmuts was in Nieuwland al
eerder uit de mode terwijl het in Arnemui
den nu nog steeds door diverse vrouwen
