recente ontwikkelingen wel aan dit uit gangspunt voldoen. Beide criteria van Verhagen bieden geen gemakkelijk beslissingskader, omdat ze tot dilemma-achtige afwegingen kunnen lei den. Uit de titel van de bijdrage van Kodde - nostalgie of werkelijkheid - komt een dergelijk dilemma naar voren. Kijken we niet te veel achterom? Staan we wel met beide benen in de realiteit van vandaag de dag? Het Walcherse landschap speelt in alle bij dragen van het minisymposium een crucia le rol. Maar ook de economische potenties blijven niet onbenoemd. Kodde: "In een museum kan een boer geen boterham ver dienen." Van Koeveringe: "We beginnen in onze sector steeds beter te begrijpen dat het landschap ons werkkapitaal is en daar moeten we uiterst voorzichtig mee om springen." En dan gaat het niet om land schap in het algemeen of om de duinen en de stranden alleen, maar vooral om het ty pische, kleinschalige Walcherse cultuur landschap dat erachter ligt. Jacobusse pleit ervoor de identiteit van het landschap te eerbiedigen en meer aan dacht te schenken aan de geschiedenis van het landschap. Zo creëer je bovendien een aantrekkelijk woongebied. Ook voor de HKW zijn de waardering en het behoud van het cultuurlandschap kern waarden. De kring heeft immers ten doel: het instandhouden van het Walchers cul tuurgoed, het bijeenbrengen, bevorderen en verbreiden van de kennis van Walche ren, zijn bewoners, zijn landelijke en stede lijke schoonheid, een en ander in de ruim ste zin genomen. In toenemende mate heeft deze doelstelling een stevige econo mische ondergrond. Wie niet omzichtig met Walcheren omspringt, loopt kans de kip met de gouden eieren te slachten. Eén les is in ieder geval dat we - hoewel verande ring onlosmakelijk verbonden is met ons cultuurlandschap - onze eigen geschiede nis niet mogen uitwissen. Een andere les is dat de boodschap van de HKW in gewicht toeneemt. Voorlichting via De Wete is belangrijk om de betekenis van cultureel erfgoed onder de aandacht brengen. Daar kan besluitvorming door worden beïnvloed. Maar daar hoeft het niet bij te blijven. Actie kan nodig zijn, en dat is misschien voor de HKW wel even wennen. Veertig jaar geleden, bij de oprichting van de kring, werd zeer terughoudend gere ageerd op een voorstel dienaangaande.4 Inmiddels is in de versie van de statuten uit 2005 "het voeren van/deelnemen aan steunen van activiteiten tot behoud van Walchers cultuurgoed" opgenomen. Dat acties succesvol kunnen zijn, werd on langs nog bewezen door de Stichting Tuin van Zeeland, die erin slaagde via de rech ter herstel van een historische dijk af te dwingen.5 Het brengt mij ertoe om onze provinciale en gemeentelijke beleidsmakers op te roe pen om naar analogie van de (verplichte) milieu-effectrapportage zich te verplichten om aan verstrekkende beleidsvoornemens een 'effectrapportage cultureel erfgoed'te verbinden. De gemeente Veere heeft onlangs een po ging gedaan het DNA van de gemeente in kaart te brengen. Wellicht bevredigender, maar zeker moeilijker lijkt mij een zoek tocht naar de Walcherse identiteit. Er zijn op basis van het minisymposium wel een paar kenmerken te noemen die aan die identiteit bijdragen. Kleinschaligheid is ge noemd: de menselijke maat en schaal is hier nog steeds van doorslaggevend be-

Tijdschriftenbank Zeeland

de Wete | 2011 | | pagina 49