Van de weg af
27
De winnaressen van de HKW-Cultuurfondsprijs 2014
Ze waren er toch wel een beetje beduusd
van. Een paar jaar geleden al zetten ze
hun activiteiten voor de Stichting Voetpa
den Walcheren op een laag pitje, dus dat
ze nu toch nog die Cultuurfondsprijs van
de Heemkundige Kring Walcheren kregen
uitgereikt verraste ze nogal. Ze zijn er ui
teraard bijzonder verguld mee en tijdens
ons gesprek laait het pioniersvuur af en
toe weer aardig op.
Aagje Feldbrugge en Els van den Kerkhof
ontvangen me in de theekoepel van De
Griffioen in Middelburg. Els woont in het
appartementencomplex De Griffioen en de
bewoners mogen de koepel gebruiken
voor bijzondere activiteiten. We zitten aan
de Domburgse Watergang, misschien niet
geheel toevallig aan het begin van de laat
ste wandelroute die Aagje en Els uitstip
pelden. Die werd in 2010 opengesteld.
Aagje en Els hebben zich, samen met
voorzitter Henk Koster, werkgroepsleden
Piet de Meester en Pieter Porrey en een
flink aantal andere vrijwilligers, vanaf 1995
ingespannen voor de verwezenlijking van
een wandelnetwerk op Walcheren, onder
het motto: "Reizen te voet". "Het echte
wandelen," benadrukken ze, "dus van de
weg af, geen asfalt of tegelpaden." Wat dat
betreft zijn ze streng in de leer. Wandelen
is ongestoord genieten van de natuur, en
daarbij hoort niet het geronk van motoren.
Ook fietsers moeten uit de buurt blijven;
voor hen zijn er andere voorzieningen.
"Walcheren heeft een fijnmazig net van B-
wegen", zegt Aagje. "Daarop is het heerlijk
fietsen, maar als je door de velden wandelt
of langs een watergang, dan pas beleef je
de weidsheid van het landschap, de stilte
en de rust."
De benenwagen
Nog maar twee eeuwen geleden was het
paard de snelste vorm om je mee te ver
plaatsen, maar slechts weinigen konden
zich de luxe van een paard veroorloven. Er
waren ook nauwelijks verharde wegen. De
meeste mensen gingen te voet. Afstanden
werden gemeten in uren of kwartieren
gaans. Men liep over karrensporen, maar
vaker nog over eeuwenoude paden die de
dorpen met elkaar verbonden. Kerkenpa
den waren de bekendste. Die waren ook 's
winters begaanbaar in het dan doorgaans
drassige binnenland van Walcheren.
Tot aan de Tweede Wereldoorlog kende
Walcheren heel veel van dat soort paden.
Het pad waarlangs Arnemuidse vissers
vrouwen met hun waren naar de Middel
burgse markt liepen, met het pontje over
het kanaal, wordt ook nu nog weieens ge
noemd. Daar zijn ook nog mooie foto's
van. Maar met de inundatie van 1944 en
de naoorlogse her- en ruilverkavelingen
zijn vrijwel al die paden verdwenen: weg
gespoeld, omgeploegd of bestraat. In dat
opzicht is het Walcherse landschap zwaar
der geteisterd dan dat van andere delen
van Zeeland. Van de legendarische Tuin
van Zeeland was niet veel meer over.
Maar in de jaren zestig kwam er meer aan
dacht voor andere aspecten van het land
schap dan de louter economische. Walche
ren werd weer wat groener. Met de roep
om onthaasting kwam er aan het eind van
het millennium ook een ander soort toerist
naar Zeeland, de ruimte- en stiltezoeker.
En de landbouw veranderde. Er trad een
nieuwe generatie boeren aan. Aagje en Els
hebben eindeloos veel overlegd met boe
ren over wier land gewandeld zou gaan
