Kritisch Zeeuws Regionalisme
I
Het redactioneel van het laatste num
mer van de vorige jaargang ging over
de nieuwe aan lokale behoeften gekop
pelde Zeeuwse identiteit. Die uit zich
door primair te denken vanuit de
Zeeuwse regionale context. Voorbeelden
daarvan zijn het besluit tot de aanleg
van de Westerschelde Containerterminal
en het plan tot het oprichten van de
Roosevelt Academy (RA) in Middelburg.
Het is zeker dat die Zeeuwse universi
teit met driejarige bachelor-opleiding
in 2004 de poorten opent. Dat nieuws is nog nauwe
lijks doorgedrongen in de rest van het land want gere
deneerd vanuit de Nederlandse onderwijsruimte lijkt
het een anomalie. Wanneer we naar de zich in rap
tempo ontwikkelende Europese onderwijsruimte kij
ken echter beslist niet.
Terwijl aan de oprichting van de RA druk wordt
gewerkt, rijden meer dan 12.000 auto's per dag door
de Westerscheldetunnel, het symbool van de nieuwe
Zeeuwse identiteit. Dat Zeeland voor zijn ontwikke
ling de blik meer op het zuiden dan op het noorden
moet richten is al lang duidelijk. Dat gebeurt door
intensivering van de economische en culturele contac
ten tussen de Vlaamse grensprovincies en Zeeland
onder andere in Euregionaal verband. Ook voor de
wetgeving kan beter eerst naar het zuiden gekeken
worden. In Brussel, de hoofdstad van Europa, wordt
meer dan de helft van alle Nederlandse wetgeving
gemaakt. Die wordt voor het overgrote gedeelte door
de regio's uitgevoerd maar komt met een omweg en
dikwijls met grote vertraging via Den Haag in de regio
terug.
Niet voor niets vraagt de Commissaris van de
Koningin in Zeeland W.T. van Gelder, die lid is van
het Comité van Regio's van de Europese Unie, zich
af of die omweg niet beter afgesneden kan worden.
Als dat zou gebeuren - de Nederlandse regering is een
van de weinige die de ontwikkeling
van de regio's proberen tegen te
houden - neemt het belang van de
nationale staat verder af. Het Europa
van de regio's met een centralere
regie vanuit Brussel en een
Europese president staat voor de
deur. Dat Van Gelder zitting heeft in
het Comité van de Regio's lijkt imij
vele malen belangrijker dan dat hij
voortdurend in de Haagse hofvijver
vist. Dat kan beter aan Zeeuwse
politici worden overgelaten want zij weten precies
waar wel of geen vangstquota's gelden.
De omtrek van een Zeeuws regionalisme wordt
dus steeds duidelijker. Zeeuws regionalisme sec kan
als statisch worden opgevat waarin weinig plaats is
voor verandering en differentiatie. Zo bedoel ik het
allerminst. Door er het woord kritisch aan toe te voe
gen komen we tot een juistere begripsbepaling.
Kritisch Zeeuws regionalisme laat zich kennen als
een zoektocht naar zaken die zowel betekenis hebben
in de regionale als in de interregionale context.
Deze zoektocht manifesteert zich in de hele Zeeuwse
samenleving dus ook op het terrein van de beeldende
kunst in Zeeland, waaraan het grootste deel van dit
nummer van het ZT gewijd is. Soms stelt de uitkomst
van die tocht gerust en soms zet die alles op zijn kop.
In dat laatste geval wordt paradoxaal genoeg het eigen
vreemd en het vreemde eigen. Je wordt met een schok
wakker uit je nachtmerrie en komt tot de ontdekking
dat je badend van het zweet in je eigen vertrouwde
bed ligt!
Paul van der Velde
Afgebeeld werk: Glen Rubsamen, Drunken Palm, 2002, olie
verf op doek, 40 x 28 cm. Collectie Vortex.
2 Zeeuws Tijdschrift 2003/4-5
