weten dat, en die hebben hem vlug: 's avonds gerooid,
's ochtends geveild, 's middags vervoerd, de volgende
ochtend in de winkel.'
Kwetsbaar betekent: zo'n aardappel kun je niet in
plastic verpakken, dan 'smet' hij, en gaat rotten. Hij
kan absoluut niet gewassen worden. Klei die op de
aardappels zit, daar houden ze bij de supermarkt niet
van, dat geeft rommel bij de kassa, en dus vind je er
pas Dorés uit de na-oogst, in augustus-september, als
ze wel zijn 'afgehard'. 'Als je nu bedenkt,' zegt Gert
den Haan, 'dat het supermarktkanaal 78 procent van
de handel in aardappelen (en groente) in handen
heeft, dan is het kanaal van goede groentezaken,
markten en ambulante straathandel waarin de Dorés
hun prijs moeten opbrengen, erg nauw geworden.
Het straatventen is nagenoeg verdwenen, want tegen
woordig zijn weinig mensen thuis. De prijzen voor
de teler zijn wel goed, in de beginweken wel veertig
tot vijftig cent per kilo. Aan de primeurs zit veel extra
werk en kosten aan het bedekken van de ruggen
met een plastic laag. Het is geen volwaardig betaalde
arbeid, want het komt alleen uit als het hele gezin
meehelpt met de oogst. De meeste boeren hebben vijf
tot tien hectare, en op zulke bedrijven moet de boer er
overdag een baan bij hebben.'
De Dorés - overdrijf ik door ze 'Zeeuws erfgoed'
te noemen? - verdwijnen allemaal naar de Randstad,
zegt Den Haan. Want Zeeland heeft alles, maar een
groentewinkel waar ze kennis hebben van wat ze ver
kopen, heb ik er niet gezien. Vanuit Zuid-Beveland
- waar is hun eigen Bevelander gebleven? - vliegen
de Binten de hele wereld over. Ook al eten Zeeuwen
ze zelf niet op, daar zullen de boeren dan toch wel bij
varen?
Onder de walmende damp van frietfabrieken
Zeeland mag trots op zijn frietaardappelen zijn, zegt
de website van Welkom in Zeeland: 'De Agro-indu-
strie timmert in Zeeland behoorlijk aan de weg. Veel
van de frites in supermarkten en restaurants komt uit
Zeeland! Zo is Lamb Weston/Meijer in Kruiningen
een van de grootste producenten van diepgevroren
aardappelproducten in Europa. McCain heeft een
grote vestiging in Lewedorp.'
9 Zeeuws Tijdschrift 2005/3-4
