het glutenbouwwerk in een brood sterker van, dat
'verrijst' veel minder gauw. Dus het eiwitgehalte was
probleem één.
Probleem twee was het bemesten. Het is een mooi
idee om dierlijke mest te willen gebruiken, maar
bijvoorbeeld varkensgier moest wegens de toen al
ingestelde 'ammoniabesluiten' onder de oppervlakte
worden gewerkt. In de tijd dat de tarwe groeit moet er
bemest worden, maar die mest onder de aarde werken
is dan uitgesloten, dan beschadig je de wortels. De
droge kippenmest die ze in het eerste seizoen ver
spreidden, bleek niet te werken, dat was een drama.
In het jaar erop kwam er hulp van onverwachte
zijde. Een loonwerker had een technisch hoogstandje
bedacht om grasland met drijfmest te bemesten zon
der de wortels te beschadigen, het systeem werkte
met sleufjes en eggetanden. Die loonwerker bedacht
dat zijn methode geschikt zou zijn voor graan. In de
periode net vóórdat de stengels zich gaan strekken,
kan het. Dat was naar verhouding wel laat in het jaar,
en de planten moesten in hun eerste periode van de
groei genoegen nemen met schrale grond. Tot ieders
16 Zeeuws Tijdschrift 2005/3-4
verrassing bleek de bemesting per ongeluk juist op
het goede moment te komen, in juni, als de kor
rels zich vullen. Schrale voeding in het begin van de
groeiperiode maakt planten sterk, dat heeft Goethe al
uitgevonden.
Inmiddels werd op de proefboerderij een serie
tarwerassen uitgeprobeerd. De bestuursleden lieten
niet na om te laten merken dat ze er helemaal niets in
zagen, maar als boeren hadden ze toen nog het recht
zulke proeven uit te laten voeren. Inmiddels zijn de
staatsproefboerderijen en de voorlichtingsdiensten
geprivatiseerd. De Koeijer herinnert zich de voorlich
ter van toen als een fenomenale man, die omdat hij zo
meeleefde, op eigen kosten naar Engeland, Frankrijk
en België reisde, om naar bijzondere broodtarweras-
sen te zoeken. Geld was een probleem om de afzet te
gaan organiseren. Tóen ze eenmaal een vertegenwoor
diger van de Zeeuwse Milieufederatie in het bestuur
hadden gehaald, wist die steun van de provincie los te
praten. Het bedrag dat ze kregen was toereikend voor
twee jaar om iemand in dienst te nemen die bakkers
warm kon maken voor het project.
