boeren tot 'innoveren' te bewegen. Daar bevalen ze de
akkerbouwteelt van voorheen-traditionele tuinbouw-
gewassen als bloemkool, prei, venkel, en knoflook
aan, en ze hadden een nieuw afzetsysteem bedacht
om de teelt van bruine bonen terug te laten komen.
De boeren die voor de bruine bonen kozen, bleken er
niet mee geholpen te zijn. De afzet die ervoor bedacht
was, bleek niet te werken. Hak haalt bruine bonen
goedkoper uit Mexico.
Fons ging die venkel, prei, knoflook en bloemkool
telen. Vooral de knoflook ging wat prijs betreft niet
gek: voor drie bolletjes kreeg je het eerste jaar ander
halve gulden. 'Die mooie prijs was meteen weer over
toen minister-president Wim Kok naar China ging,
met een handelsdelegatie. Het gezelschap kwam met
een big smile op de gezichten terug, want China was
opengelegd als handelspartner. Sinds die tijd komt
veel knoflook die in Nederland wordt verkocht uit
China. De Spaanse boeren lijden onder zulke overeen
komsten natuurlijk net zo hard, en het is ook niet zo
dat je het Chinese boeren niet gunt.'
Het is niet meteen dat een boer de teelt van
bloemkool in zijn vingers heeft, en de teelt is erg
'weersafhankelijk', meer dan acht graden vorst is erg
nadelig. En waarom kregen ze een gat in het midden?
Dat vraag je dan aan een landbouwvoorlichter, maar
die wist het antwoord niet, en de prijs voor 'klasse i'
krijg je dan toch niet meer. Wat eveneens tegenviel
was dat de veiling steeds vaker een 'klasse-2'-beoorde-
ling gaf. Dat was voor hun exportbelang, zeiden ze
dan. De veilingkosten gingen elke keer omhoog, en
het transport vanuit Zeeuws-Vlaanderen is toch al
duur omdat de veiling te ver weg zit, in Breda.
Toen Fons meer kennis over de bloemkoolteelt
had, leek het dat het voor de prijs interessanter zou
zijn om zomerbloemkool te telen, die groeit beter en
levert dus meer gewicht. De prijs ervan was al bedui
dend gedaald in de zomer van 1991, toen er op 8 juli
een verschrikkelijke hagelstortbui was. Dat liep nog
niet eens zo slecht af, de verzekering betaalde meer
dan de hele oogst op de veiling zou hebben opge
bracht. 'Dan ga je eens berekenen wat je uurloon is
geweest, om te kunnen besluiten dat je misschien net
zo goed achter de kachel had kunnen blijven zitten,'
zegt Fons. Het jaar erop hadden ze door de slechte
prijzen helemaal geen inkomen verdiend, en na nog
weer een matig jaar nam Fons een baan aan bij een
dakconstructiebedrij f.
Marian Verbruggen
Hij en Marian herkenden die voldoening van die boer
uit Axel zo goed, over wie een film is gemaakt, zoals
hij dat zei, dat vergeet je nooit: "t Is een schóne dag
geweest.' De moestuin waar Riet Kint zo verrukt van is,
is van Marian.
Met de 'verbreding' aan activiteiten waar sommige
landbouwbestuurders nu zo de mond vol van hebben,
zijn Fons en Marian al vanaf 1985 bezig, toen de graan
prijs zo begon te zakken. Voor hun bedrijf- ze begon
nen in 1974 - pachtten ze altijd zo'n dertig hectare,
ze zijn nooit alleen maar akkerbouwers geweest, ze
hielden altijd een paar vleeskoeien, een varken, kippen
en een twintigtal schapen. Tegenwoordig boeren ze op
twintig hectare, en hebben ze nog een Lakenvelder koe,
een zeug, een pony, de schapen en de lammeren.
De eerste tien jaar hadden ze een heel behoorlijk
inkomen doordat de graanprijs goed was. Begin jaren
tachtig is hij wel 53 of 54 cent geweest, en van één
hectare komt in een succesvol jaar wel 10.000 kilo
af. Toen de prijs heel dramatisch naar beneden ging,
wisten ze dat ze naar een ander gewas moesten zoe
ken. De Rabobank had een avond georganiseerd om
27 Zeeuws Tijdschrift 2005/3-4
