Vette landen overal...
De predikant Petrus Hondius (Vlissingen 1578-
Terneuzen 1621) had bij zijn buitenverblijf de Mouffe-
schans in Terneuzen een grote tuin met groenten,
kruiden en bloemen van een verscheidenheid die zijn
weerga niet vond. Zijn hof had een grote faam bij
botanici met wie hij een uitgebreide corresponden
tie onderhield. Ook werkte de paradijselijke tuin als
een magneet op andere geleerden en gezaghebbers.
Daaronder telde hij onder andere Heinsius, Cats en
prins Maurits. Zijn hoofdwerk Dapes inemptae oft
Mouffe-schans (1619) is een gedicht van meer dan 500
bladzijden waarin hij zonder gêne het Zeeuwse land
leven en de voortbrengselen van de Zeeuwse grond
bezingt.
Naast vroom dienaar Gods was Hondius een
geslepen handelaar die met bijvoorbeeld de export
van aardperen naar Engeland goud geld verdiende.
Wie kent ze nog de delicieuse aardperen? Na enig
onderzoek bleken ze in elk geval nog op minstens
een plaats gekweekt (nabij Walsoorden) en worden ze
nog bij een Terneuzense groentehandel verkocht. Is
het toeval dat die op het terrein staat waar vroeger de
moestuin van Hondius lag of is hier sprake van een
'historische lus'?
Met de aardpeer kwam ik in contact aan de hand
van de culinair specialiste Diny Schouten die voor
het Zeeuws Tijdschrift door Zeeland trok op zoek naar
echte streekproducten. In haar essay legt ze uit wat
een streekproduct is. Dat was geen gemakkelijke
opgave omdat bij streekproducten onmiddellijk de
landbouw om de hoek komt kijken. Die gaat niet
alleen in Zeeland door een diep dal. Volgens Schouten
is er sprake van nep-landbouw want de boeren krijgen
nauwelijks voor hun producten betaald. Zo deden de
aardappelen dit jaar drie cent per kilo. Ze dragen dan
nog wel de naam aardappelen maar in feite zijn het
producten zonder smaak die geschikt zijn gemaakt
voor de foodprocessing-industne. Ze worden getooid
met het new speafc-waarmerk dat 'voedselveiligheid-
certificaat' heet. Daaronder gaat een steriel surrogaat
schuil dat vrijwel niets meer van de natuurlijke voe
dingsstoffen in zich bergt van het oorspronkelijke
product.
Zou de verbouw van streekeigen producten van
hoge kwaliteit de oplossing voor de landbouw zijn?
Het is niet evident omdat stringente Europese regel
geving het erg moeilijk, zo niet onmogelijk maakt
nieuwe bedrijven op te zetten die biologische streek
eigen producten willen telen. Gelukkig zijn ze er nog
en nemen Zeeuwse topkoks hun producten af omdat
ze zijn gaan inzien dat ze geen beter voedsel op tafel
kunnen zetten dan dat uit eigen streek. Voedsel houdt
niet zo van reizen.
Op de omslag staat een stilleven van de Veerse
schilder Dirk Koets. We zien een zogenoemde
hröölogge, oftewel een ronde aardewerkgeschilderde
houten broodbak, met eieren afgebeeld. Het zou op
de omslag van een toekomstige uitgave van de Mouffe-
schans niet misstaan. Het onderstaande citaat is uit de
originele versie genomen.
Al waer haer mijn oogen keeren,
Vinde goet en trouw bescheyt
Van de groote gonst des Heeren
Die hy over Seelant spreyt:
Vette landen overal.
Volle scheuren, weeldich stal.
Wel beset met wyde grachten;
Sonder schade te verwachten.
Paul van der Velde
2 Zeeuws Tijdschrift 2005/3-4
