In September 1982 kregen ze bericht dat het pro
ject was goedgekeurd. Kort daarop kregen ze, deus ex
machina, bericht dat ze ook een lening van 40.000
gulden van de provincie Zeeland kregen voor verbouw
en inrichting van het eethuis.
Provinciaal en lokaal verzet
Verzet kwam er merkwaardig genoeg uit de hoek van
de vakbeweging. H.E. Lenting, districtsbestuurder van
de Bouw- en Houtbond van de FNV zette vraagtekens
bij de lening van 40.000 gulden uit het provinciale
werkgelegenheidsfonds voor Klavertje Vier. Voorts had
hij kritiek op het bestuur dat volgens hem weinig profes
sioneel was. De voorzitter van de Zeeuwse Stuurgroep
Werkloosheid, G. Eijssens, was not amused. Hij noemde
de opmerking van Lenting kwalijk en van weinig
bestuurlijke kennis getuigen. Voorzitter M. Strous van
de FNV-Zeeland floot Lenting terug. Eijssens wees er
verder op dat het eethuisproject in Hulst bij de goed
keuring door het Rijk allang was doorgelicht op concur
rentievervalsing. Het project was gecontroleerd door drie
ministeries, door werkgevers- en werknemersorganisa
ties en door de brancheorganisatie.
Op 25 oktober 1982 organiseerde de wethouder
van ruimtelijke ordening G.A van de Voorde van
de Gemeente Hulst, een verklaard voorstander van
het project, een hoorzitting waarbij vertegenwoor
digers van Klavertje Vier, buurtbewoners en Horeca
Nederland aanwezig waren. De vertegenwoordiger van
Horeca Nederland vindt het onttrekken van het pand
aan de woonbestemming schadelijk voor het woonmi-
lieu in de binnenstad en er bestond geen behoefte aan
uitbreiding van restauratieruimte in Hulst want dat
veroorzaakte zogenoemde zaakschade wegens omzet-
derving. H. van Dijk namens de buurtbewoners ver
wachtte een aantasting van het woonmilieu en vond
dat de rust in de straat zo veel mogelijk gehandhaafd
moest blijven en was tegen een ontmoetingscentrum.
Het college trok zijn conclusie en gaf groen licht voor
de opening. Het eethuis kreeg echter geen horecabe-
stemming. Licht alcoholische dranken mochten wel
geschonken worden. Daarna werden nog bezwaar
schriften ingediend tegen de bouwplannen maar deze
werden ongegrond verklaard. Gedeputeerde Staten
berichtten aan B W van Hulst begin januari 1983:
'Wij zijn van mening dat vestiging van een vegeta
risch eethuis annex cursusruimte in genoemd pand
planologisch aanvaardbaar is.'
Voorbeeldfunctie
Binnen drie maanden lukte het om het pand te ver
bouwen tot eethuis. Kort voor de opening wijdde De
Stempel (lijfblad van het V.J.V.) als porte parole van
de werklozen een artikel aan Pand 25. Daarin werd
de houding van de gevestigde pers bekritiseerd die
teveel als spreekbuis van de gevestigde 'werkende'
macht zou fungeren. De conclusie luidde: 'De vier
vrouwen van Klavertje Vier kunnen voor de Hulsterse
werklozen min of meer gelden als een voorbeeld van
mensen die niet bij de pakken neerzitten en het heft
in eigen handen nemen.'
Marianne Perdaen vertelt over de moeilijkheden
die ze zijn tegengekomen. 'Belangrijk is dat je eerst
op papier zet wat je doel is en hoe je dat wilt bereiken,
dan rolt daar vanzelf uit voort welke stappen je moet
zetten. Het doen van marktonderzoek, een geschikte
locatie vinden, subsidie en vergunningen aanvragen.'
Zij en Marjan Inghels hadden de benodigde diploma's
behaald zodat, na de afronding van de verbouw, niets
de opening van het vegetarische eethuis in de weg
stond.
Pand 25
Op zaterdag 12 maart 1983 was het dan zover. Heel
alternatief Hulst en omgeving was tussen 15.00 en
19.00 uur in de Grote Bagijnestraat 25 aanwezig. De
opening was een succes. Er kwamen ongeveer 250
mensen op af. Onder de gasten bevonden zich vele
gemeenteraadsleden en leden van het college van B
W. Behalve burgemeester Molthoff die uitstedig
was. Hij excuseerde zich netjes voor zijn afwezigheid.
'Ik wens u gaarne succes toe en hoop, dat u het door
uw vieren gestelde ideaal weet te bereiken.' De zegen
van de burgervader betekende het eind van het verzet
op lokaal niveau. De plaatselijke horecaondernemers
sputterden nog even tegen maar gooiden uiteindelijk
de handdoek in de ring.
Wat stond er zoal op het menu? De dagschotel
bestond uit een graan met saus en vleesvervanger, een
seizoensgroente en een salade. Voor het eerst klonken
in Hulst tegenwoordig vrij gangbare productnamen op
zoals tamari, seitan (Japanse vleesvervanger) en tofu.
De journalist van de Zeeuws-Vlaamse Koerier ging voor
het eerst vegetarisch eten: 'Wie voor het eerst vegeta
risch eet, moet toch wel even wennen. Een bord met
een portie gierst, waarover geitenkaas is gestrooid,
gebakken champignons samen met een Japans vlees-
73 Zeeuws Tijdschrift 2005/3-4
