Die politiek hielp Groot-Brittannië door de moeilijke
maanden na de val van Frankrijk in juni 1940. Echter
op het eind van dat jaar werd duidelijk dat deze inspan
ningen niet volstonden, meer in het bijzonder omdat
na twee oorlogsjaren de Britten geen geld meer hadden
het oorlogsmaterieel te kopen dat ze nodig hadden om
te overleven. Kort samengevat: Groot-Brittannië was
failliet en om een sprankje hoop levend te houden dat
de Britten de strijd tegen Hitler voort zouden zetten,
moest fdr met een andere manier komen om hen te
steunen zonder dat daar geld van Britse zijde tegen
over stond.
Het was juist deze crisis die de aanleiding vorm
de voor Amerika's beslissing het 'Arsenaal van de
Democratie' te worden. Daarvoor werd het briljante
concept van Lend-Lease ontwikkeld wat inhield dat
Groot-Brittannië en later ook Rusland, China en
alle andere bondgenoten van Amerika gratis steun
kregen, ingegeven door de gedachte dat de verdediging
van deze landen vitaal was voor de verdediging van
Amerika zelf.
Half december 1940 legde hij dit concept aan het
Amerikaanse volk uit door de analogie van de tuin
slang te gebruiken. Als een buurman die tuinslang
vraagt om zijn brandende huis te blussen dan zou je
onder zulke omstandigheden geen geld vragen voor de
slang benadrukte fdr tijdens een van zijn persconfe
renties. Je zou de tuinslang geven en je pas later druk
maken over kosten als de slang beschadigd zou zijn.
Natuurlijk zou Lend-Lease geld kosten en de beslissing
lag in de handen van het Amerikaanse Congres en
uiteindelijk de Amerikaanse belastingbetaler om zo'n
constructie mogelijk te maken door de gelden beschik
baar te stellen.
Dan zijn we nu aanbeland bij de Vier Vrijheden
rede die niet als losstaand gezien kan worden maar
meer als het meest eloquente en inspirerende deel van
State of the Union toespraak van 1941. Hierin vroeg
fdr het Amerikaanse Congres de gelden goed te keu
ren die nodig waren om het Lend-Lease programma te
steunen. Later zou Winston Churchill er in het Britse
parlement naar verwijzen als de 'meest minst onver
kwikkelijke daad'.
We moeten bereid zijn, zei fdr, 'offers te brengen
die de uitzonderlijke toestand vergt omdat het dui
delijk is dat blijvende vrede niet ten koste kan gaan
van de vrijheid van anderen. Dus dit was de rede over
opoffering en toewijding; over de waarden en de visie
carrying on the struggle against Hitler, fdr was going to
have to come up with another way to support them
without the exchange of money.
It was this crisis that gave rise to his decision to
make the United States what he called 'the Great
Arsenal of Democracy' and to come up with the brilliant
concept of Lend-Leaseproviding cost-free aid to
Great Britainand eventually to Russia, China and
America's other allieson the basis that the defense
of these regions was 'vital to the defense of the United
States.'
In mid December, 1940, fdr did his best to explain
this concept to the American people with the simple
analogy of a neighbor coming over to borrow a garden
hose when his house was on fire'you would not
demand payment for the hose in such circumstances,'
he insisted in one of his press conferences, but would
give the hose to your neighbor and worry about the cost
if it was damaged later. The truth, however, was that
Lend-Lease would cost moneyand it would be up to
the us Congress and eventually the American taxpayer
to make it possible through the appropriations neces
sary to support it.
It is at this point that we arrive at the Four
Freedoms, which was not in fact a stand alone speech,
but rather the most eloquent and inspirational part of
his 1941 State of the Union Addressan address in
which he would ask the us Congress to pass the appro
priations needed to support lend-leasea program
that Winston Churchill subsequently referred to in the
British Parliament as 'the most un-sordid act.'
'We all must be prepared,' fdr said, 'to make the
sacrifices that the emergencyalmost as serious as
war itselfdemands,' because 'it was obvious,' he con
tinued, 'that enduring peace cannot be bought at the
cost of other people's freedom.' 1 So this was a speech
about sacrifice and commitment; about the values and
vision that would make such a sacrifice worthwhile;
an explanation of why it was that the American people
could no longer turn away from the suffering and op
pression of others in seemingly distant lands; a remind
er, as he said 'that enduring peace cannot be bought at
the cost of other people's freedom.'
And what exactly, did fdr mean by 'freedom?' We
are all familiar with the freedoms that are essentially
political in nature, freedom of speech and expression
and freedom of worship, but as fdr made clear, attain
ing political and religious freedom was not enough. If
36 Ze euws Tijdschrift 2016 2
die zulke offers de moeite waard maken; een verkla
ring van waarom het Amerikaanse volk niet langer
het gezicht kon afwenden van het lijden en de onder
drukking van anderen in schijnbaar verre oorden; een
kattebelletje 'dat blijvende vrede niet over de rug van
de vrijheid van anderen gekocht kon worden.'
Wat bedoelde fdr precies met 'vrijheid'? We
kennen allemaal de vrijheden die politiek van aard
zijn zoals Vrijheid van Meningsuiting en Vrijheid van
Godsdienst, maar zoals fdr duidelijk maakte, was
het krijgen van politieke en religieuze vrijheid niet
voldoende. Als we ons echt de vraag stellen wat het be
tekent vrij te zijn in de moderne wereld dan moeten we
ook die rechten in beschouwing nemen die betrekking
hebben op het welzijn en persoonlijke veiligheid. Met
andere woorden: Vrijwaring van Gebrek en Vrijwaring
van Vrees.
Dit concept maakt zijn Vier Vrijheden rede uit 1941
zo revolutionair en relevant voor het heden, want door
er op te staan dat het Amerikaanse volk de verantwoor
delijkheid droeg Vrijwaring van Gebrek en Vrees te
bevorderen 'overal in de wereld', duwde hij duidelijk
de Amerikaanse buitenlandse politiek in een totaal
nieuwe richting.
Dat dit het geval was, wordt bevestigd door fdr's
verwoording van het Atlantische Handvest waarin hij
niet alleen het recht van alle volkeren om hun rege
ringsvorm te kiezen onderstreept, maar hij maakte
eveneens duidelijk dat verbeterde arbeidsomstandig
heden, economische vooruitgang en sociale zekerheid
net zo belangrijk waren. Dit allemaal onder de auspici-
en van wat hij omschreef als een 'permanent systeem
van algemene veiligheid' nadat de oorlog voorbij was.
Hier is zijn gebruik van de zinssnede 'permanent
systeem van algemene veiligheid' erg interessant want
deze wordt dikwijls gezien als het voor de eerste keer
onder woorden brengen van de behoefte een naoorlog
se Verenigde Naties organisatie te stichten.
We moeten echter nooit vergeten dat voor fdr de
uitdrukking 'veiligheid' een diepe betekenis had. Hij
was tenslotte de man die in de nasleep van de ergste
economische crisis in de Amerikaanse geschiedenis
de Great Depression het buitengemeen belangrijke
Committee on Economic Security in het leven riep.
Dat zou uiteindelijk leiden tot het goedkeuren van
de belangrijkste sociaal-economische wetgeving in
de Amerikaanse geschiedenis de Social Security Act,
die niet alleen voorzag in pensioenen voor de oude-
we were going to truly confront the question of what it
means to be free in the modern world, then we must
also look to those rights that concern one's well being
and personal securityin other words, Freedom from
Want and Freedom from Fear.
It is this concept that makes his 1941 Four Freedoms
address so revolutionaryand relevant for todayfor
by insisting that the American people had a responsibil
ity to help foster freedom from want and fear'every
where in the world'he was clearly taking us foreign
policy in a whole new direction. Further evidence that
this was the case can be found in fdr's articulation
of the Atlantic Charter a few months later, where he
signaled not only the rights of all peoples to choose
the form of government under which they will live, but
also identified improved labor standards, economic
advancement, and social security as equally impor
tantall under the auspices of what he referred to as
a 'permanent system of general security' once the war
was over.
Here, his use of the phrase 'permanent system
of general security' is quite interesting. These words
are most often identified as fdr's first articulation
of the need to establish the post-war United Nations
Organization. But we must never forget that to fdr
the term "security" had profound meaning. This is the
man, after all, who in the wake of the worst economic
crisis in American historythe Great Depressiones
tablished the all-important "Committee on Economic
Security" that would eventually lead to the passage of
the most important piece of social/economic legislation
in American historythe Social Security Actwhich
would not only provide pensions for the elderly, but
would also set up the nation's first national system of
unemployment insurance to help millions of destitute
Americans cope with what fdr called 'the hazards and
vicissitudes of life.'
It is also important to remember that the Great
Depression was not merely a domestic crisis, but was
part of a worldwide economic collapse thatas the
people of the Netherlands know too wellhad enor
mous consequences on the course of the 20th century.
The roots of dictatorship
In Europe and parts of Asia, the hardships caused by
the economic crisis led to the rise of fascist dictator
ships in Germany, Italy, and Japananti-democratic
regimes bent on the regimentation of their economies
37 Zeeuws Tijdschrift 2016 2
