TEMPELIERS
Afb. 6: Gedeelte van de topografische kaart met het hui
dige Tempelhof bij Zaamslag. Het gearceerde gedeelte
geeft de vindplaats van de scherven aan. Het teken X staat
op het punt waar de muurrestanten zijn aangetroffen.
Daar aan het grondbezit de verantwoordelijk
heid voor dijkzaken was gekoppeld, kregen de
ridders tevens grote invloed op de waterstaats
zorg en de organisatie daarvan benoorden Axel.
Pas in de zestiende eeuw ontstaat enige duidelijk
heid over de rol van de ridders op waterstaatkun
dig terrein. De invloed van de tempeliers reikte
tot ver in Brussel. Hun inzet op het terrein van de
waterstaat leidde in 1576 tot de aanstelling van
een tempelier tot eerste dijkgraaf van het Kwar
tier van Terneuzen, dat later het waterschap de
Drie Ambachten zou gaan heten.
Tenslotte kan de Parijse kaart uit de achttiende
eeuw voor archeologen aanleiding vormen ook
nog elders bij Zaamslag onderzoek te doen naar
Afb. 7: Muurrestanten aan
de zuidzijde van de pro
vinciale weg Zaamslag-
Terneuzen (opname au
teur, 1987).
de mogelijke ligging van het Tempelhof, anders
dan op de reeds bekende site.
Het is duidelijk dat het laatste woord over de
Tempeliers bij Zaamslag nog lang niet gezegd is.
Het is wellicht overbodig te stellen dat het onder
zoek naar deze ridders in de rest van Zeeland
nog moet beginnen.
Noten
In de noten is de geraadpleegde literatuur verwerkt.
1. Marleen Forrier (ed.), De Orde van Malta in de Zuide
lijke Nederlanden (12de-18de eeuw). Dossier bij de gelijk
namige tentoonstelling in het Algemeen Rijksarchief te
Brussel (Brussel 1993).
2. J.B. Kuipers, 'De Tempel' bij Zaamslag'. Nehalennia 96
(1993) 26-30.
3. A. Jamees, De oorkonden van Pitsenburg. Commande
rij van de Duitse ridderorde te Mechelen ('1190-1794), deel
1, betreffende 15 maart 1190 - 21 oktober 1299, (Antwer
pen 1991), blz. I-XIX. Ook deel 2 (1993) is inmiddels ver
schenen.
4. Forrier, o.c., blz. 55-
5. Forrier, o.c., blz. 52.
6. Andrée Scufflaire spreekt in dit verband over een
Duitse 'tong' en de 'tong' Frankrijk. In Forrier, o.c., blz. 42
e.v.
7. Met dank aan ing. C. Hubregtse van het waterschap de
Drie Ambachten te Terneuzen voor zijn vriendelijke mede
deling.
8. Rijksarchief Gent (RAG), Kaarten en Plans (K. PI.),
nr. 2647.
9. A. de Mul, 'Oorkondenboek van het hospitaal der H.
Maagd en der H, Drievuldigheid te Zaamslag, '1338-1596'.
In: Jaarboek van de Oudheidkundige Kring "De Vier Am
bachten", 1932, 95-154.
10. Zie hierover: Adrie de Kraker, 'De Vier Ambachten in
vogelvlucht, circa 750 jaar kaartbeeld'. In: A.M.J. de Kraker,
Harry van Boven en Marc E. De Smet (red.), Over den Vier
Ambachten, 750 jaar Keure, 500 jaar Graaf Jansdijk.
Kloosterzande 1993, 5-13-
11. Koninklijke Bibliotheek Albert I, Brussel, Kaarten-
