SCHÜT2 151
Afb. 5. Jan F. Schütz sr., Gezicht in de Breestraat vanaf de Dampoort, 1850, tekening, raz, zg, Zei. 111. ii 253.
Werk
Het oeuvre dat de Schützen hebben nagelaten,
bestaat voor een belangrijk deel uit zeeschilderin
gen. Zij sluiten daarmee aan bij een lange traditie
in de Nederlandse schilderkunst. In de zeven
tiende eeuw kwam de maritieme schilderkunst
tot grote bloei bij schilders als Hendrick Cornelis-
zoon Vroom (1566—1640), Willem van de Velde
de Oude (1611-1639) en de Jonge (1633-1707)
en Ludolf Bakhuizen (1631-1708).
Romantiek
Aan het begin van de negentiende eeuw kwam
het genre van de zeeschilderkunst opnieuw tot
bloei, toen veel schilders, gedreven door een
nieuw nationaal bewustzijn, teruggrepen op de
schilderkunst uit de Gouden Eeuw. In de bewon
dering voor deze cultuurperiode was de Neder
landse schilderkunst romantisch, maar het mee
slepende gevoel treft men hier minder aan dan in
de landen om ons heen. Het nieuwe beperkte
zich hier tot het gebruik van warmere kleuren.
schetsmatige tekening, een effectvolle compositie
en het hanteren van sterke tegenstellingen tussen
licht en donker) Zeeschilderingen van bijvoor
beeld Johannes Schotel (1787-1838) en de Mid
delburger Johannes Hermanus Koekkoek
(1787-1851) vertonen deze kenmerken.
Jan Frederik senior werkte aanvankelijk in de
romantische traditie. In zijn atelier maakte hij
schilderijen met vaak dramatische onderwerpen,
zoals stormzeeën en schipbreuken. Hij gebruikte
daarbij heldere, warme kleuren met dramatische
tegenstellingen tussen licht en donker, en hij
bouwde zijn voorstellingen op in 'plans'. Op zijn
'Schipbreuk' (afb. 4) bijvoorbeeld, is de voor
grond donker gehouden en aan de rechterkant
bevindt zich een dreigende rotspartij. In het mid
dengedeelte valt het licht op de plaats waar cle
drenkelingen zich in veiligheid proberen te bren
gen. Aan de horizon steekt het water donker af
tegen de lucht. Het geheel is gedetailleerd en met
een fijne penseelstreek geschilderd.
Schütz senior maakte veel studies in de natuur,
van water, wolkenluchten en schepen. Om ook
indrukken óp het water op te doen voer hij om
streeks f850 eens twee weken mee op een vis-