28
GENOOTSCHAPSVERZAMELING];
Het stadhouderlijk bezoek, van 1786
Problemen dwongen stadhouder Willem v er in
het najaar van 1785 toe Den Haag te verlaten.
Met zijn vrouw en kinderen overwinterde hij op
het Loo, waar hij in mei 1786 de wens uitsprak
Zeeland weer eens te bezoeken. Van Lynden van
Blitterswijk, representant van de Eerste Edele,
nam de organisatie op zich en op zondag 18 juni
arriveerde het hoge gezelschap in Middelburg,
waar men zijn intrek in de Abdij nam." Van hier
uit werden de steden en dorpen van Zeeland be
zocht. In eerste instantie beperkte men zich tot
Walcheren. De lokale notabelen kregen één voor
één de kans het stadhouderlijk gezelschap te ont
vangen en iedereen spande zich in het stadhou
derlijk gezin op een adequate manier te amuse
ren. Bijna dagelijks werden er soupers en bals
gehouden. Vooral in Middelburg, waar men hier
voor afwisselend de grote zaal van de sociëteit
van St. Joris en particuliere woningen gebruikte.
In de beschrijving van al deze partijen wordt
steeds weer melding gemaakt van de fraaie illu
minaties van tuinen en gevels.
Op 27 juni bezochten cle stadhouder en zijn
entourage Vlissingen. Overal in de stad hingen
vlaggen en wimpels. Ook waren erebogen opge
richt, die na het middagmaal tijdens een wande
ling door het hoge gezelschap bewonderd wer
den. Drie inwoners van de stad werden die
middag met een kort persoonlijk bezoek vereerd:
burgemeester Van Dishoeck, paardenmenner
Benjamin Catteau en Elisabeth d'Ailly, de we
duwe van Jacob Clijver. Deze krasse oude dame,
die volgens de annalen 'een buitengewoone be
geerte had om voor haare verscheiding uit dit
haar een-en-tachtig jaarig leeven, den Vorst op
deeze gedenkwaardige dag te moogen zien en
spreeken', was de moeder van Pieter Jacob. De
prins en prinses bezochten haar in haar woning
aan de Bierkaai, waar zij een 'aangenaam en
christelijk' gesprek voerden. Haar zoon, op dat
moment burgemeester van de stad, had eerder
op de dag al het genoegen mogen smaken met
de stadhouder te eten. 's Avonds werd ter gele
genheid van het bezoek de hele stad verlicht.
Alle erepoorten en verschillende particuliere wo
ningen waren 'konstig verlicht'. Of Pieter Jacob
Clijver ook zijn huis heeft laten illumineren, is
jammergenoeg niet bekend. De enige particulier
die apart vermeld wordt, is kapitein Pieter Brand
junior. Deze had op zijn huis in de Nieuwe Wal-
straat de eerste letters van cle namen van de
prins, de prinses en hun drie kinderen laten aan
brengen; in totaal 26 letters, in drie verlichte rijen
geplaatst en bekroond met twee kruislings ge
schilderde takken waaraan vijf oranje appels hin
gen.
In de daaropvolgende dagen lijkt heel vooraan
staand Walcheren zich ingespannen te hebben
huis en tuin te illumineren. Op 3 juli liet bijvoor
beeld bewindhebber Godin de ramen van cl
koepel van zijn Middelburgse huis met chassinet
ten versieren, waarop onder meer de Pruisisch
arend, zonnestralen, lauwerkransen, kronen, ee
in zijn staart bijtende slang en piramides te zie
waren. Admiraliteitssecretaris Thibaut richtte op
juli een Chinese tent in zijn tuin op, waar verlici
door lampions in Chinese kledij gestoken muz
kanten de gasten amuseerden. De Middelburgs
schepen Kien van Citters overtrof ieders stoutsi
verwachtingen. Hij had op 25 juli zijn tuin iru
behulp van drie bogen in tweeën gedeeld en in
het achterste gedeelte drie grote schermen opgc -
steld. Op het middelste scherm zag men twe
leeuwen het stadhouderlijk wapen vasthoude
met daarboven een oranjeboom op een roi
waaruit drie spruiten (de vorstelijke telgen) schc
ten. In het verschiet waren heuvels die uit de ze
oprezen en een rijzende zon te onderscheider
Op cle andere twee schermen waren cle name
van het prinselijk paar te lezen. Toen cle hog -
gasten de tuin betraden en de door enige lam
pions verlichte schermen bewonderden, werclei
deze echter plotseling omhooggetrokken, waaro]
zij 'een tooneel voor zich hadden, zoo verruk
kend! zoo glansrijk! dat het de gantsche aanzien
lijke menigte verbaasde'. De tuin was werkelij!
schitterend geïllumineerd, twee fonteinen spoten
hun stralen de lucht in en een enorm vuurwerl
barstte los. Hier kon niemand tegen op. ook Pie
ter Jacob Clijver niet die op 21 juli de eer had ge
noten het stadhouderlijk gezin thuis te moger
ontvangen. Hoewel hij zijn tuin volgens de be
schrijving 'bijzonder glansrijk' geïllumineerd had
waren nadere details volgens de auteur van Vet
heugd Zeeland overbodig.
Het cbassinet
Toen Frederik Nagtglas het Zeeuws Genootschaj
het chassinet van Clijver ten geschenke deet
meldde hij dat het vermoedelijk tijdens het stad
houderlijk bezoek in 1786 gebruikt was. Dit zo
dan of op 27 juni bij het officiële bezoek aan
Vlissingen geweest moeten zijn of op 21 juli ti
dens het privé-bezoek aan Clijver. Nadere be
schouwing maakt dit echter onwaarschijnlijk. He;
chassinet heeft geen hoge kunstwaarde. Een pro
fessionele schilder is hier zeker niet aan te pa
gekomen. Het lijkt eerder op een staaltje huisvlij
en bij het bezoek van de stadhouder zal Clijvei
die zich tot cle Vlissingse elite rekende, ziel i
geenszins met een dergelijke decoratie hebbei i
willen presenteren. De tekst op het chassint
strookt evenmin met de mededeling van Nagl
glas. Hier heet Clijver 'oud burgemeester' ei
'rentmeester van zijn doorlugtige hooheyt'. Ii
1786 was Clijver in functie als burgemeester. Prin
