genootschapsverzamelingen 29 se lijk rentmeester werd hij pas in 1788. Van een latere toevoeging van de onderste regels is geen sprake. Het chassinet kan dus onmogelijk dienst gedaan hebben tijdens het hierboven besproken bezoek en ook in 1787 kan het niet gebruikt zijn. P' üitieke woelingen Ondanks of wellicht dankzij het bezoek van het st idhouderlijk gezin verhevigde de strijd tussen p itriotten en prinsgezinden zich in het daarop- V' >lgende jaar en op de verjaardag van de jonge erfprins, 24 augustus 1787, besloot men ter voor- k< tilling van ongeregeldheden in alle Walcherse steden het illumineren te verbieden.12 Een maand later kwam het tot een uitbarsting en werden her ei: der in de provincie huizen van patriotten ge plunderd. In Vlissingen waren het Evert en Pieter J; cob Clijver die de gemoederen uiteindelijk tot bedaren wisten te brengen. De Oranjegezinden hadden echter de overwinning geproefd en lieten dat merken. Zelden zijn in de Republiek de ver jaardagen van de stadhouder en zijn vrouw op respectievelijk 8 maart en 7 augustus enthousias ter gevierd dan in 1788. Vooral de veertigste ver- j; ardag van Willem v lijkt een enorme politieke lading gekregen te hebben en de Oranjegezinden in het hele land tot grootse decoraties te hebben aangespoord.13 In de Middelburgse stadsrekenin gen komt een betaling van maar liefst 59.16.8 voor aan stadsarchitect Jan Bosdijk vanwege de illuminatie op de verjaardag van de prins van Oranje." De eerste keer dat de stad op deze dag illumineerde! In de Middelburgse Oudheidkamer werden tot mei 1940 twee particuliere 'illumina- ti is' bewaard, vermoedelijk chassinetten die op 8 maart 1788 gebruikt waren." De illuminatie van catalogusnummer 214 kwam van de woning van n r. Huybrecht de Hase Bomme. Catalogusnum mer 215 was een in waterverf uitgevoerde deco ratie gebruikt aan de gevel van het huis van Wil lem Renson, Korte Giststraat a no 131. Clijver, in 1 '88 tot rentmeester van de prins benoemd, was in dat jaar echter burgemeester. Ook in 1789 oe fende hij deze functie uit. Zijn chassinet kan dus oo zijn vroegst in 1790 gemaakt zijn. Ergens tus sen 1790 en 1795 zal het bij een verjaarsviering van Willem v gebruikt zijn. In 1795 vluchtte het stadhouderlijk gezin naar Engeland en na die ge beurtenis zal geen Orangist het meer in zijn hoofd gehaald hebben een dergelijk chassinet op z.jn gevel aan te brengen. 1 lissingse decoraties hoewel overal in de provincie gedurende de hele achttiende eeuw illuminaties bij feestelijke gele genheden te vinden waren, lijkt het of men bin- Afb.2. Het geïllumineerde huis van baljuw A.P. Lambrecht- sen in 1751. ZA, coll. KZGW, Zei. 111. III-222 E. nen het Vlissingse regentencircuit hier extra aan dacht aan besteedde. Niet voor niets zijn van een aantal decoraties bij de inhuldiging van Willem iv als erfheer van Vlissingen in 1751 zelfs gravures gemaakt. Het gaat hierbij om afbeeldingen van vijf geïllumineerde gevels, die onder meer in de collectie van het Zeeuws Genootschap bewaard zijn (afb. 2, 3 en 4).16 Eén van de gravures toont het huis van baljuw Anthony Pieter Lambrechtsen. Deze had het ac cent van de decoraties op de begane grond ge legd. Rond de onderste vensters van zijn woning was sierlijk en fraai beschilderd snijwerk beves tigd met boven de voordeur en het middelste raam twee chassinetten, waarop de wapens van hunne hoogheden en een aantal versregels te zien waren. Daarnaast had Lambrechtsen op alle beschikbare richeltjes langs zijn voordeur en ven sters 370 glazen met brandend vet laten plaatsen! Eerste burgemeester Van de Mandere had eveneens moeite gedaan de burgerij te impone ren. Aan beide zijden van zijn woning had hij twee pilasters laten optrekken, die van onder tot boven geïllumineerd waren. Om de deur was kunstig gesneden loofwerk aangebracht met twee

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 2001 | | pagina 35