Genootschapsverzamelingen
De watersnoodramp 1953 in de Zelandia lllustrata I.H. Vogel-Wessels Boer
De watersnoodramp van 1953 is voor Zeeland een
ingrijpende gebeurtenis geweest. Bijna iedere
inwoner van Zeeland werd er direct of indirect
mee geconfronteerd. Bij velen leeft nu,
vijftig jaar later, dit gebeuren nog voort in de
herinnering. In de historisch-topografische
atlas Zelandia lllustrata bevinden zich dan ook
afbeeldingen van deze ramp. Deze atlas tracht
immers door middel van kaarten, tekeningen,
prenten en foto's een beeld te geven van alle
aspecten en veranderingen in Zeeland.
De Ramp trof de gehele provincie, duidelijk te zien
op kaarten en foto's aanwezig in de Zelandia.
De meeste foto's bevinden zich in een aan
gekocht album samengesteld door de heer A.H.
van Leeuwen, lid van de Commissie Vaststelling
Watersnoodschade Middelburg, en in een
legaat De Casembroot, ontvangen in 2001.
Jhr. mr. A.F.C. de Casembroot was van 1948
tot zijn overlijden in 1965 commissaris van de
koningin in Zeeland. In deze functie heeft hij
vlak na de Ramp vele hoogwaardigheidsbekleders
door het rampgebied geleid, wat vele officiële
foto's opleverde. Maar De Casembroot foto
grafeerde ook zelf tijdens zijn tochten door
het getroffen gebied. Een deel van deze foto's
bevinden zich nu, dankzij het legaat, in de
Zelandia.
Naast de foto's bevat de Zelandia ook tekeningen,
aquarellen en gouaches van de Ramp en
de herstelwerkzaamheden aan de dijken.
Zij leveren echter geen evenwichtig beeld van
de gebeurtenissen in 1953. Zij geven alle,
op één na - een aquarel van Johan Melse
gemaakt bij Kruiningen - de situatie van het
zwaar getroffen Schouwen-Duiveland weer.
Het Zeeuws Genootschap was in de jaren 1985
en 1991 in de gelegenheid in totaal zeventien
schetsen en zestien gouaches van Piet Bulthuis
(1898 -1988) te kopen.
Pieter Willem Bulthuis genoot zijn opleiding aan
de Academie voor Beeldende Kunst in Den Haag.
Vanaf 1919 tot zijn pensioen in 1963 had
Bulthuis altijd een volledige betrekking als
tekenleraar, eerst onder andere aan de Nutsschool
te Den Haag, van 1946 tot 1954 aan de hbs te
Zierikzee en daarna aan de rhbs te Middelburg.
Daarnaast was hij een zeer productief kunstenaar,
die een groot oeuvre naliet. Zijn schilderijen,
tekeningen, aquarellen en gouaches omvatten
landschappen, stadsgezichten, portretten en
stillevens. Overigens maakte hij ook houtgravures,
houtsneden, stenen beelden en terracotta's.
Zijn werk was op vele exposities, zowel in
groepsverband als solo, te zien. Hij was lid van
de Haagse Kunstkring, van Arti et Industriae
en van de Zeeuwse Kunstkring.
Piet Bulthuis, geboren in Gouda, woonde vanaf
1924 in Kijkduin aan Zee. Zijn huis werd in 1942
door de Duitsers gevorderd, omdat het duin
gebied, waarin het stond, als onderdeel van de
Atlantikwall van strategisch belang was.
Vlak na de oorlog werd het huis afgebroken.
Het gezin Bulthuis verhuisde naar de Blokweg
te Zierikzee. Bulthuis heeft daar de Ramp aan
den lijve ondervonden. De Blokweg ligt net even
buiten het stadje en op zondagmorgen 1 februari
1953 stond het water in de tuin tot de stoep.
In de nacht van zondag op maandag was het
water gestegen tot aan de eerste verdieping.
Maandagmorgen klom de familie via de dakgoot
in een bootje, dat hen naar de stad bracht.
De Bulthuizen hadden, zoals vele andere gedu
peerden, dingen in veiligheid gebracht. Maar juist
hetgeen zij naar boven hadden moeten brengen,
lieten zij staan, zodat onder andere een prachtige
verzameling boeken, antieke meubels en de
houtsneden (gesneden blokken) gemaakt door
Bulthuis, verloren gingen. Bijna twee weken na
de overstroming werd besloten dat Zierikzee
ook ontruimd moest worden. Het gezin Bulthuis
vond een evacuatieadres in Gelderland, waar zij
het voorjaar en de zomer doorbrachten.
Weer terug in Zierikzee trok Bulthuis er met de fiets
op uit om de gevolgen van de Ramp vast te
leggen. Hiervoor had hij de politie toestemming
moeten vragen, omdat het gebied rond Zierikzee
verboden terrein was in verband met het
plunderen van de verlaten huizen. Op zijn toch
ten schetste Bulthuis de contouren van huizen,
bomen en dijken en hij maakte hierbij korte
32
Genootschapsverzamelingen