in kruisvorm gegroeide eik tussen Zichem en
Diest hing, waarschijnlijk al begin vijftiende
eeuw. Tijdens de onlusten gedurende de Reforma
tie verdween dit beeldje rond 1580, maar later
werd een nieuw beeld aan de eik gehangen. In
1602 bouwde men een bescheiden houten kapelle
tje bij de eik, en werd het beeldje in de kapel
gehuisvest. Sinds die tijd is Scherpenheuvel een
belangrijk pelgrimsoord, en werden miraculeuze
gebeurtenissen aan Onze-Lieve-Vrouwe toege
schreven. Het aartshertogelijk paar Albert en Isa-
bella gaf opdracht een grotere stenen kapel te
bouwen. De auteur bestudeert de iconografie die
rondom het Mariabeeld is ontstaan. Beeldende
kunst is nooit neutraal. Hij onderscheidt vier
perioden in de geschiedenis van Scherpenheuvel.
Afhankelijk van het tijdperk determineert hij de
iconografie hoofdzakelijk op politieke, culturele
en religieuze motieven, mogelijk een combinatie
van deze. In de eerste periode, die min of meer
samenvalt met de eerste decennia van het
bestaan van Scherpenheuvel als pelgrimsoord,
ligt de nadruk in de iconografie voornamelijk op
de pelgrims die op weg waren om Maria te aan
bidden en op de herder die een rol speelde in een
legende over Scherpenheuvel, terwijl wat meer op
de achtergrond het aartshertogelijk paar een rol
vervulde. De beelden waren voor de elite
bestemd, niet voor de gewone man. In de tweede
periode komt de nadruk meer op de wonderen en
opzienbarende genezingen te liggen. In het begin
van de negentiende eeuw - de derde periode -
veranderde de iconografie niet veel, werd slechts
wat romantischer. De laatste fase in de iconogra
fische traditie begon in het midden van de negen
tiende eeuw: geen religieuze of culturele motie
ven meer, maar slechts politieke, waarbij
aartshertog Albert en aartshertogin Isabella de
centrale plaats innemen. Het voor Maria knie
lende paar moest onderstrepen dat het katholi
cisme deel was van de Belgische aard. Twee
onveranderlijke elementen worden wel eens over
het hoofd gezien in de turbulente geschiedenis
van de iconografie van Scherpenheuvel. Ten eer
ste het feit dat het beeld van Maria in de eik
Achttiende-eeuws bidprentje. Uit: Jaarboek Koninklijk Museum
voor Sehone Kunsten, Antwerpen 2012.
belangrijker blijft dan Maria in de kapel. Het
tweede feit is de betekenis van de kapel. Sinds de
oprichting behoudt die een vooraanstaande plaats
in de iconografische traditie en is geworden tot
een symbool dat Scherpenheuvel karakteriseert
als pelgrimsoord.
Van de Nordrhein-Westfalische Akademie der
Wissenschaften und der Künste ontving het
Genootschap Der akute Herzinfarktde neerslag
van een symposium in Düsseldorf in 2014. Met 7
procent is een herseninfarct nog een van de
TJffze -Lieve-Vrot/wg
Vak Scherpenheuvel
MoTrc Da. MC
De Montai ou
Aanwinsten
119
