Dorpscentum Zoutelande met kerk en arbeidershuisjes. Aquarel uit 1865 door A.H. Bakhuijzen jr. Zeeuws Archief, Zeeuws Genoot
schap, ZI, 11-1338.
schets", zo waardeerde het Zeeuws Dagblad het
artikel; het tekende "de somberheid van veler
bestaan op Walcheren, het zich niet kunnen ont
worstelen aan de omstandigheden... zonder
opstand." In 1982 werd 'Van de Geerse's' door
Andreas Oosthoek in de PZC een "veelbesproken,
druk beschreven opstel" genoemd.3
In 2004 wees Oosthoek erop dat Van Scha-
gens Zeelandbeeld "voor een bepalend deel het
beeld van Walcheren" is. Hij noemde Van Scha-
gens geschreven nalatenschap voor zover die
over Walcheren gaat, "een veelkleurige bijdrage
aan de sociale geschiedschrijving van Walcheren
in de vorige eeuw". Oosthoek relativeert echter.
"Als belangrijkste document, zelfs als kenschets
bij uitstek van de Zeeuwse mens wordt vrij alge
meen zijn verhaal van de Geerse's aangehaald.
Men moet, ook daarmee, maar wat voorzichtig
zijn. Zeker is in elk geval, dat zeer weinig buiten-
Walcherse Zeeuwen zich zullen herkennen in de
tekening van de buigzame, wat onderdanige
kleine man die een leven lang berust in de weten
schap dat zelfs de hoogste heer wat aarzelde om
een gebogen hoofd af te hakken."4 Oosthoeks
voorbehoud is heel terecht. Het opstel gaat in eer
ste instantie niet over Zeeuwen buiten Walche
ren, hoewel Van Schagen zegt dat er toch veel
algemeen-Zeeuws in die Walcherse Geerse te her
kennen is. Maar Oosthoek had nog een ander
voorbehoud kunnen noemen. Het opstel handelt
niet zozeer over de twintigste eeuw, maar veeleer
over de negentiende, met een echo - dat wel - in
de eerste helft van de twintigste. Ook anderen
hadden dat al opgemerkt. "De Geerse's", zo
schreef Middelburger M.C. Verburg in 1960, "zijn
niet meer van vandaag." En een redacteur van de
PZC wist het in 1969 ook: het ging om "het
karakter van de vroegere Walcherse landarbei
der".5
De Geerses
"Er gaat door onze familie een trek, die we allen
kennen, die ons dikwijls ergert en die ons wel erg
lief is", schrijft Van Schagen. "Als we erop stui
ten, zeggen we: daar heb je de Geertse weer." Hij
legt dan uit dat ze komt van zijn opoe Pietje
Geertse, maar dat die naam altijd zonder de t
werd uitgesproken uit overwegingen van nede
righeid: "We weten onze plaats en dat is ook beter
90
J.C. van Schagen