De skeletten van Klaaskinderkerke
... naar de mensen zelf te kijken en op deze manier meer te weten te komen over hun leven
en uitdagingen. Binnen een groter promotieonderzoek van auteur Rachel Schats zijn de skeletten
van Klaaskinderkerke
De skeletten van Klaaskinderkerke in context
Rachel Schats
In mijn promotieonderzoek heb
ik drie skeletcollecties vergeleken,
waaronder menselijke begravingen
aangetroffen in het verdronken dorp
Klaaskinderkerke op Schouwen-
Duivenland. Na de watersnoodramp ...
van 1953 werden op de voormalige
plek van Klaaskinderkerke (tus
sen Scharendijke en de haven Den
Osse) menselijke skeletten en resten
van een kerk aangetroffen die als
gevolg van de overstromingen aan
Op woensdag 5 juli heeft wethouder Van den Berg van de Gemeente Schouwen-
Duiveland het eerste bord van de gekrompen en verdronken dorpen onthuld. Hij
deed dit bij Klaaskinderkerke; een voormalig ... De borden staan bij Zuidwelle Bij Noord-
welle) Ellemeet, Eikerzee, Looperskapelle,
Klaaskinderkerke (bij Den Osse), Brijdorpe,
Duivendijke (onder Brouwershaven),
heupartrose (12 procent) in Klaas-
kinderkerke in vergelijking met andere collec
ties, vooral bij de mannen, wat suggereert dat
er specifieke activiteiten in Klaaskinderkerke
werden uitgevoerd waarbij heupen ... Mogelijk is dit het gevolg van een bepaald
type landbouw dat specifiek werd uitgevoerd
in Klaaskinderkerke. Meekrapteelt was
bijvoorbeeld erg belangrijk in Zeeland.1" De
rode kleurstof die uit deze
De skeletten van Klaaskinderkerke in context
door dr. Rachel Schats
Onder het zesdedeel Brijdorpe vallen de dorpen Brijdorpe, Ellemeet, Eikerzee,
Capelle (Looperskapelle), en Klaaskinderkerke. Klaaskinderkerke is verdwenen
in 1570, maar de andere dorpjes zijn
burgbevangen zijn afgebeeld. Van Beveren en
Kuipers menen dat Herkesteijn in het burgbevang van Looperskapelle ligt, terwijl
de coördinaten aangeven dat de burcht in het burgbevang van Klaaskinderkerke
ligt
De mogelijke ligging van de burcht van Brijdorpe. De gearceerde vlakken zijn burgbevangen volgens
Fokker 1909). 1 is het burgbevang van Klaaskinderkerke met daarin Herkesteijn. 2 is het burgbevang
dat zowel de plattelands
als de stadspopulatie genoeg voedingsstoffen
en calorieën uit hun eten kon halen. Interessant
genoeg is er in Klaaskinderkerke wel een aantal
individuen met een vitamine D ... nu een beter beeld van de gevolgen van
de sociaaleconomische ontwikkelingen op de lichamelijke gesteldheid van de
middeleeuwse mens. De skeletten van het Zeeuwse dorp Klaaskinderkerke waren
bijzonder
Er zijn verschillende opgravingen geweest in de omgeving van Brijdorpe. Zo zijn
de begraafplaatsen van de verdwenen dorpen Duivendijke en Klaaskinderkerke
opgegraven (hoewel dat in Duivendijke wat
Klaaskinderkerke is aangegeven. Op deze kaart zijn verder weergegeven de
locatie van Herkesteijn en de vliedberg van Brijdorpe. Deze vallen beide binnen
burgbevangen. Wat betreft de locatie van de burcht zijn er
, Brijdorpe en Klaaskinderkerke in 1834
publiek verkocht. Eigenaar wordt jhr. mr. J.A. van der Heim die zich Van der Heim
van Duivendijke 1 gaat noemen. Men spreekt dan over de heerlijkheid Duivendijke
die vier
Opvallend is dat op het platte
land, zowel in Blokhuizen als
Klaaskinderkerke, meer gevallen
van bloedarmoede lijken te zijn.
moeten samengaan, evenals
Nieuwerkerke, Duivendijke, Brijdorpe, Klaaskinderkerke en Looperskapelle. Een
nieuwe kerk zou dan moeten verrijzen in het 'centrum-gehucht' Brijdorpe.
... stand waren gelaten, gingen vervol
gens al snel de allerkleinste bestuurseenheden op in grotere: Duivendijke,
Brijdorpe, Klaaskinderkerke en Looperskapelle in het nieuwe Duivendijke;
Nieuwerkerke
Het kerkhof van Klaaskinderkerke is in het jaar 1959 uitgebreid onderzocht door de R.O.B.
wederom onder de technische leiding van de heer A. van Pernis en de wetenschappelijke
leiding van de heren J ... opgraving was, dat de
bevolking van Klaaskinderkerke voor een relatief groot deel bestond uit z.g. rondhoofdigen
met lange lichaamslengte, dit in tegenstelling tot de meer algemene situatie in die tijd dat
Klaaskinderkerke in context
... beschikbaar zijn in
een uitgebreid rapport. Daarnaast maken de
skeletten van Klaaskinderkerke deel uit van
een groter proefschrift waarin de effecten
van laatmiddeleeuwse urbanisatie wordt
onderzocht. De mensen
, de dodenakker van het
verdronken dorpje Klaaskinderkerke bloot te leggen, in
opdracht (via een aannemer) van de toenmalige
Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek
(ROB). Hij moest die ... J.W. Leijdekkers aan het werk in Klaaskinderkerke, 1959 (foto ROB).
Ook de plattegronden no. 19 en 23 Ellemeet en no. 26/27 Klaaskinderkerke met hun grote vierkante bergpercelen
met typische uitstulpingen doen denken aan vroegere burchtcomplexen.
Tot slot een voorbeeld van wat we zouden kunnen noemen, de gecontroleerde
vernietiging: de archeologische opgraving. De kerkterp van Klaaskinderkerke
werd door een ruilverkaveling in 1959 ernstig
berg no. 26 en 27 bij Klaaskinderkerke afstand 85 m.
berg no. 41 a en b bij Nieuwerkerk(D) afstand 100 m.
berg no. 30 en 31 bij Duivendijke afstand 110 m.
berg no. 46 a en b bij Nieuwerkerk ... 26 Klaaskinderkerke
bleef Brijdorpe met Klaaskinderkerke en
Looperskapelle nog enige tijd een parochie vormen. De kerk van
Klaaskinderkerke, gewijd aan Sint Nicolaas, werd aan het eind van de dertiende
eeuw op initiatief van
Leiden) vergeleek voor haar proefschrift
onder andere stoffelijke resten van het kerkhof van het
verdwenen middeleeuwse Schouwse dorp Klaaskinderkerke
met die van Alkmaar en Blokhuizen in Noord-Holland.
... Alleen in Klaaskinderkerke kwam bij drie vrouwen Engelse
ziekte voor: een gevolg van te weinig zonlicht, mogelijk
door veel werk binnenshuis of sterk bedekkende kleding.
Ter inleiding op de
Er liggen nog wel meer nieuwere burchten in de buurt van bergen. We noemen Welland bij
de berg van Noordwelle. Herkenstein bij Klaaskinderkerke, Moermont bij de berg van Re-
nesse. Of hier verbanden
J.A. Trimpe Burger, Kerk, begraafplaats en bevolking van het
in de 16e eeuw verlaten dorp Klaaskinderkerke op Schouwen.
Een archeologische, historische en anthropologische studie.
mogelijkheid aanwezig een vrij uitvoerig onder
zoek te verrichten in Brabers en enkele andere plaatsen, zoals bij het slot Moer-
mond te Renesse en in het verdwenen dorp Klaaskinderkerke.
in de opvatting van Huizinga (J. A. Trimpe
Burger en J. Huizinga Kerk, begraafplaats en bevolking van het in de
16e eeuw verlaten dorp Klaaskinderkerke op Schouwen. Berichten Rijksdienst
Oudheidk
6. Klaaskinderkerke 13. Zuidwelle 20. Borrendamme
b. het Ooster-vierendeel (waarin lagen Ellemeet met Ouden
dijk, Eiker zee met Scharendijke LooperscapelleBrijdorpe en
Klaaskinderkerke
vermoedelijk hebben behoord EllemeetEikerzee, lhtivendijke
Looperscapelle en Klaaskinderkerke
5°. het vijfde of Ooster vijfde-deel of dat van Brijdorpe
waarin de dorpen Ellemeet, EikerzeeBrijdorpeLnivendijke
en Klaeskerke Klaaskinderkerke
Nu dan een overzicht van de verliezen. Voor 1500 zijn prijsgegeven: Jacken-
kerke (St. Jacobskerke), Klaaskinderen (Clauskinderen, Klaaskinderkerke)
en een gedeelte van Simonskerke, waarvan de kerk
. Op grond van de gegevens, die
Fokker heeft bijeengebracht, lijkt het echter waarschijnlijker,
dat Bridorpsluys moet worden vereenzelvigd met het iets
westelijker gelegen Klaaskinderkerke. Was die
Huizinga, J., 1964, Kerk, begraafplaats en bevolking van het in de 16de eeuw
verlaten dorp Klaaskinderkerke op Schouwen, Berichten R.O.B. 12/13,
p. 563—570.
door samenvoeging van
vier heerlijkheden, die ook vier dorpen bevatten.
Van die vier kerkdorpen zijn nu nog twee
gehuchten over n.l. Brijdorpe en Looperskapelle.
Van de andere twee, Klaaskinderkerke en
dorpen: Ellemeet,
Duivendijke, Klaaskinderkerke, Zuidwelle,
Beldert en verdronken dorpen: Bommenee,
Westenschouwen havenbuurt, Clauskinderen,
Koudekerke, Zuidkerke, Brieskerke, Westkerke,
Oudekerke
2 Claeskynderkerke (Klaaskinderkerke) (1570)
no. 26 en 27 Klaaskinderkerke. Deze tweelingberg ligt dicht bij het oude kerkhof, vroeger het dorp en nu geheel
verdwenen na de herverkaveling. Zie fig. 4.
... no. 28 Klaaskinderkerke. Fokker schrijft dat in het veldboek een partij hillen vermeld staat in de Burghoek. Dit
gebied is nu karreveld oftewel Gelee, achter de Lange dijk. Sporen van een berg konden
-Duivendijke, halverwege de Duivendijkseweg, voormalige gemeente
Duivendijke; Klaaskinderkerke, in de buurt van de Ravensweg, eveneens in de voormalige
gemeente Duivendijke.
Eenzelfde situatie doet zich voor in het gebied Klaaskinderkerke, tussen Looperskapelle en
de Langendijk. Beekman (3) geeft hier een groot stuk „Nieulant" aan. Hij doet dit op grond
Klaaskinderkerke, verdwenen ten westen van Brouwershaven, a. 1328-9 Ec
clesia filiorum Nicholai (Muller Reg Rek I 1889, 553); a. 1484-5 Clauskinderen,
a. 1488-9 Cloeskynder, a. 1493
Op Schouwen en Duiveland bezaten Zierikzee en de kleine stad Brouwershaven
heerlij kheden. In Brijdorpe, Looperskapelle, Klaaskinderkerke en Duivendijke
hadden beide steden een aandeel. Deze
de
krant Klaaskinderkerke (westelijk van Brouwershaven) een 'hoekje in het
platte van Schouwen' (16 juni 1955). De PZEM kondigt op 2 april 1957 de
aanleg aan van 3 k.v.-kabels in de gemeenten Kerkwerve
bouwen dorp en de helft van het land in Heer
Klaaskinderkerke Nieuwland (een naar dezelfde broers vernoemd poldertje
buiten de oostelijke dijk van Schouwen, behorend tot het ambacht Brijdorp) over
aan de
worden.
Combinatie zou zeker voor Duivendijke zelf, voor Brijdorpe en voor
Klaaskinderkerke lastig zijn. Geconstateerd werd 'dat ook de communicatie in
den winter naar de ter vereeniging voorgestelde
tocht langs de gemeentehuizen van Schouwen-Duiveland en Sint Philips/and, Zierikzee 1989, p. 11-
12. die gewag maken van het voegen van Oosterstein bij Oosterland; van Klaaskinderkerke bij
Brijdorpe; van
- het Oostervierendeel, met daarin Ellemeet, Eikerzee (met Scharendijke),
Looperskapelle, Brijdorpe en Klaaskinderkerke;
inmiddels'
oudschoolhoofd J. M. de Nooijer in 1959
bij de opgraving van het verhoogde
kerkhof van het voormalige dorp
Klaaskinderkerke. Anderen binnen de
Vereniging steunden eveneens het
archeologische